مسئولیت، وسیله خدمت است نه کسب و کار

یکی از مسائل تأثیرگذار در انتخاب مسئولین، میزان پای‌بندی آنان نسبت وظایف است. اگر ما اطلاع کافی از میزان مسئولیت‌پذیری افراد نسبت به کارهایی که به آنان محول می‌شود داشته باشیم، در انتخاب فرد اصلح دچار مشکل نمی‌شویم. یکی از راه‌های آگاهی از میزان تعهد افراد این است که ما بدانیم آنان علاوه بر مسئولیت خود، کار دیگری هم انجام می‌دهند یا خیر؟ مثلاً یک نماینده مجلس و یا یک وزیر در دوران مسئولیت خود تمام‌وقت مشغول کار و خدمت به مردم است، یا در کنار این مسئولیت سنگین، به امور دیگری مانند فعالیت‌های اقتصادی هم اشتغال دارد؟ و اگر اشتغال دارد آیا در انجام مسئولیت او خللی واقع می‌شود؟
آری میان افرادی که تمام‌ وقت خود را صرف خدمت به مردم می‌کنند، با افرادی که بخشی از وقت خود را صرف کارهای دیگر مانند تجارت می‌کنند، تفاوت وجود دارد؛ زیرا ممکن است میان مسئولیت آنان و تجارت‌شان تعارض به وجود آید و منافع مردم در خطر قرار بگیرد، همچنین ممکن است با توجه به مسئولیتی که دارند، از رانت اطلاعاتی و یا دیگر رانت‌ها استفاده کنند. با توجه به این مسائل، باید دانست که فردی که در طول دوران مسئولیت خود به کارهای تجاری هم اشتغال داشته و با استفاده از انواع رانت به ثروت‌های کلان رسیده است شایستگی تصدی پست‌های مهم را ندارد. زیرا مطابق فرمایش امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) «پست و مقام امانتی است بر گردن مسئولین نه وسیله کسب‌وکار.»(نهج‌البلاغه، نامه 5)