شهادت دادن، حق نیست بلكه مسئولیت بوده و معافیت از مسئولیت تبعیض نیست، چنانچه مردان از برخی موضوعات مربوط به بانوان، معاف از شهادت هستند.
اینکه برخی با بیانی تحقیر آمیز میگویند: «در اسلام بانوان از حق شهادت محرومند.» فاقد موضوعیت است، زیرا بحث شهادت مسئولیتی است، که به تناسب دادرسی متوجه افراد میشود، چنانکه در برخی موارد، موضوع دادرسی تنها با شهادت زنان اثبات میشود، مانند: امور مخصوص زنان از قبيل حيض و نفاس، تولد طفل، بكارت، عيوب باطنی زنان[تحریر الوسیله، ج2، ص 403] که تبعیض علیه مردان نیست؛ بلکه امور تخصصی آئین دادرسی اسلامی است.
در بسیاری امور، اسلام شهادت هم مردان و هم زنان را نافذ میداند، مثل وصيّت و ارث.[کتاب نقد، شماره 12، ص 100] البته آئین دادرسی اسلامی، در موضوعاتی که مناسبتی با جایگاه زنان ندارد، مسئولیت گواهی دادن و شهادت را از بانوان برداشته، مانند: جرائم كيفری، حدود یا امور حقوقی يا حق الناس[تحریر الوسیله، ج2، ص 404] که چیزی از کرامت انسانی زن کم نشده و محرومکردن بانوان از حقوق انسانی نیست، بلكه مسئولیتی از عهده آنان برداشته است، مانند آنکه در سفر، تكليف روزه گرفتن را از دوش انسان بردارند. لذا در رفع مسئولیت ادای شهات نیز،بحث تخفیف مطرح است نه تبعیض.
اگر ادای شهادت زن، در جرائم کیفری مردان پذيرفته میشد، آيا بر شأن و مقام و منزلت و عظمت زن افزوده میشد؟ آيا حضور زن در دادگاه و مواجه شدن با مجرمين مختلف، آسیبهای جدی برای روحيه و شأن زن را در بر نداشت؟ لذا شهادت، حق نبوده بلكه مسئولیت است و معافیت از مسئولیت اجحاف نیست.
چنانچه مردان از برخی موضوعات مربوط به بانوان، معاف از گواهی هستند، بانوان نیز در برخی امور و جرائم کیفری مربوط به مردان، معاف از شهادت دادن هستند و این برای حفظ جایگاه و ارزش زن لازم است.
__________________________________________
تحریر الوسیله، امام خمینی، مؤسسه النشر الاسلامیه.
زن و قانون مجازات، قربان نیا، ناصر، حقوق زن، کتاب نقد، شماره 12.