کتمان اسرار و رازداری از بارزترین خصلت‌های خداوند متعال بوده و از صفات مؤمنین و نشانه‌ای برای عقل و شعور و معرفت و کمال هر انسانی است. رازداری نشانه ی امین بودن و وفاداری یک شخص است و کسی که این اخلاق پسندیده را دارا باشد، جایگاه ویژه‌ای در بین مردم خواهد داشت و با حفظ موقعیت خود، آبرو و نوامیس دیگران را هم محترم به حساب خواهد آورد. نهی از تجسس هم که درقرآن کریم برآن تاکید شده است بر همین مطلب دلالت دارد. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا؛ ای کسانی که ايمان آورده‌ايد، از گمان فراوان بپرهيزيد زيرا پاره‌ای از گمان‌ها در حد گناه است و در کارهای پنهانی يکديگر جست و جو مکنيد. این دستور حضرت حق است که در کاری که برادر دینی به دلیل خصوصی انجام دادن و مخفی نگه داشتنش دوست ندارد کسی از آن باخبر گردد، تجسس و پیگیری کنند.
پایگاه جامع فرق و ادیان _ کتمان اسرار و رازداری از بارزترین خصلت‌های خداوند متعال بوده و از صفات مؤمنین و نشانه‌ای برای عقل و شعور و معرفت و کمال هر انسانی است. رازداری نشانه ی امین بودن و وفاداری یک شخص است و کسی که این اخلاق پسندیده را دارا باشد، جایگاه ویژه‌ای در بین مردم خواهد داشت و با حفظ موقعیت خود، آبرو و نوامیس دیگران را هم محترم به حساب خواهد آورد. نهی از تجسس هم که درقرآن کریم برآن تاکید شده است بر همین مطلب دلالت دارد. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا[1] ای کسانی که ايمان آورده‌ايد، از گمان فراوان بپرهيزيد زيرا پاره‌ای از گمان‌ها در حد گناه است و در کارهای پنهانی يکديگر جست و جو مکنيد. این دستور حضرت حق است که در کاری که برادر دینی به دلیل خصوصی انجام دادن و مخفی نگه داشتنش دوست ندارد کسی از آن باخبر گردد، تجسس و پیگیری کنند.
در دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ زَیِّنِّى فِیهِ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ»، خدایا مرا در این روز به پوشش و عفت نفس زینت ده». این ستر عیوب دیگران و نگه‌داری از اموری که مرتبط با آبروی انسان‌هاست موجب می‌شود که خود انسان نیز به آبرومندی و بزرگواری معروف شود؛ همان‌طور که پیامبر مکرم اسلام حضرت محمد صلی الله علیه وآله به صفت امین، معروف و مشهور بود. همین امر باعث می‌گردد عیوب انسان نیز مخفی بماند. به این روایت توجه بفرمایید: مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام در یکی از نامه‌های خویش فرمودند: «وَلْیَکُنْ اَبْعَدُ رَعِیَّتِکَ مِنْکَ، وَ اَشْنَأهُمْ عِنْدَکَ اَطْلَبَهُمْ لِمَعائِبِ النّاسِ، فَاِنَّ فِى النّاسِ عُیُوباً الْوالى اَحَقُّ مَنْ سَتَرَها، فَلاتَکْشِفَنَّ عَمّا غابَ عَنْکَ مِنْها، فَاِنَّما عَلَیْکَ تَطْهیرُ ما ظَهَرَ لَکَ، وَ اللّهُ یَحْکُمُ عَلى ما غابَ عَنْکَ. فَاسْتُرِ الْعَوْرَةَ مَا اسْتَطَعْتَ، یَسْتُرِ اللّهُ مِنْکَ ما تُحِبُّ سَتْرَهُ مِنْ رَعِیَّتِکَ».[2] از رعیت، آنان که عیب‌جوترند از خود دور نما، زیرا مردم عیوبی دارند که رهبر امت در پنهان داشتن آنها از همه سزاوارتر است. پس مبادا آنچه بر تو پنهان است، آشکار گردانی و آنچه که هویدا و آشکار است، بپوشانی که داوری در آنچه از تو پنهان است، با خدای جهان می‌باشد. پس چندان که می توانی زشتی‌ها را بپوشان، تا آنچه را که دوست داری، بر رعیت پوشیده ماند، خداوند بر تو بپوشاند.
در روایات اسلامی نگه داشتن اسرار دیگران و رازداری نوعی حفظ امانت شمرده شده و فاش کردن مطلب دیگران خیانت در این امانت خواهد بود. امام صادق علیه السلام در روایتی قابل تأمل می‌فرمایند: اِتَّقُوا اللّه، وَ عَلَيكُم بِأَداءِ الامانَةِ إِلى مَنِ ائتَمَنَكُم فَلَو أَنَّ قاتِلَ أَميرِالمُؤمِنينَ عليه السلام ائتَمَنَنى عَلى أَمانَةٍ لأَدَّيتُها إِلَيهِ[3] تقواى الهى پيشه كنيد و امانت را به كسى كه شما را امين دانسته است، باز گردانيد، زيرا حتّى اگر قاتل اميرالمؤمنين عليه السلام امانتى را به من بسپرد هر آينه آن را به او بر مى‌گردانم. این حدیث‌گران قدر، اوج اهمیت امانت‌داری را بیان می‌کند که انسان حتی در امانت دشمنان خود نیز خیانت نکند، حال این امانت ابزار و مال باشد یا حرف و سخن.
معیار شناخت درستی افراد در اسلام نیز به انجام فرائض و واجبات نیست، زیرا انجام واجب و ترک حرام، بر همه لازم است و مفری از آن نیست، اما صفات حسنه و نیک، جزء فضائل اشخاص است و در روایات همین‌ها ملاک سنجش تقوا و ایمان مؤمنین شناخته شده است. همچنین رعایت امانت و رازداری از مردم از نظر اهل بیت علیهم السلام باعث گشایش در روزی و از بین رفتن فقر و نداری خواهد بود.
منابع:
1- سوره : الحجرات آیه : 12
2- نهج البلاغه، نامه۵۳، صص۵۷۰-۵۷۱
3- امالى(صدوق) ص 245 {شبیه این حدیث در کافی(ط-الاسلامیه)ج5 ،ص133 ،ح4}