نسخه اصلي قرآن كريم مصحفي است كه علي (ع) آن را جمع آوري نموده است، ولي بايد توجه كرد مصحف امام على (عليه السلام)، قرآن ديگرى يا مشتمل بر آياتى غير از آنچه در قرآنهاى موجود است، نيست.
پرسش: آیا مصحف امام علی قرآن دیگری است؟
نسخه اصلي قرآن كريم مصحفي است كه علي(ع) آن را جمع آوري نموده است، ولي بايد توجه كرد مصحف امام علىعليه السلام، قرآن ديگرى يا مشتمل بر آياتى غير از آنچه در قرآنهاى موجود است، نيست. تفاوت عمده آن در ترتيب و اشتمال بر توضيحات و اطلاعات جانبى (مانند شأن نزول و...) است كه در فهم قرآن، تأثير به سزايى دارد. چنان كه خود آن حضرت فرمود: «لقد جئتهم بالكتاب مشتملاً على التنزيل والتأويل»؛ بلاغى، محمدجواد، آلاء الرحمان، (طبع نجف)، ج 1، ص 257.؛ «من قرآن را همراه با توضيحات مربوط به نزول و تأويل آن عرضه كردم».
علي(ع) در روايتي فرمود: «آيهاى بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل نشد، مگر آنكه بر من خوانده و املا فرمود و من آن را با خط خود نوشتم و نيز تفسير و تأويل و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه هر آيه را به من آموخت و مرا دعا فرمود تا خداوند فهم و حفظ آن را به من مرحمت فرمايد. از آن روز تا به حال، هيچ آيهاى را فراموش نكرده و هيچ دانش و شناختى را كه پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم به من آموخته و من آن را نوشتهام، از دست ندادهام»تفسير برهان، ج 1، ص 16، شماره 14 ؛ (ق) معرفت، محمد هادى، تاريخ قرآن، ص 86..
توضيح بيشتر:
پس از رحلت رسول اكرمصلى الله عليه وآله، ياران و اصحاب آن حضرت به جمع آورى آيات قرآن اقدام كردند.
حضرت علىعليه السلام - كه از همه ياران پيامبرصلى الله عليه وآله به مواقع تنزيل و تأويل قرآن آگاهتر بود - پيش از همه به اين كار اقدام كرد و آيات قرآن را با ويژگىهاى خاصى كه خواهد آمد، در يك جا و كنار هم قرار داد و به مردم عرضه كرد؛ لكن به دلايلى مورد استقبال و پذيرش دستگاه رسمى خلافت واقع نشد. امام علىعليه السلام آن را به خانه بر گرداند و بنا بر روايتى فرمود: از اين پس هرگز آن را نخواهيد ديد. آن مصحف پس از امامعليه السلام، نزد فرزندان و امامان معصومعليهم السلام باقى ماند.
گفتنى است قرآنها يا نسخههايى از قرآن - كه منسوب به امام على بن ابىطالب است و در بعضى از موزهها و كتابخانهها موجود است - نمىتواند از نظر تاريخى و شواهد و قراين، متعلق به آن حضرت باشد.
ويژگىهاى مصحف حضرت علىعليه السلام
مصحف امام علىعليه السلام، نسبت به ديگر مصحفها، از امتيازات فراوانى برخوردار بود؛ از جمله:
1. براساس ترتيب نزول، تنظيم شده بود.سيوطى، الاتقان، ج 1، ص 183، نوع 18.
2. قرائت مصحف آن حضرت، مطابق با قرائت پيامبرصلى الله عليه وآله بود و اختلاف قرائت در آن راه نداشت.
3. مشتمل بر اسباب و مكان نزول آيات و نام اشخاصى بود كه آيات در شأن آنان نازل گشته بود.
4. جوانب كلى و تأويل آيات - به گونهاى كه آيه، محدود و مخصوص به زمان يا مكان يا شخص خاصى تلقى نگردد - در اين مصحف روشن شده بود.
در هر صورت به دلائل گوناگون از جمله وجود حافظان قرآن و اهتمام مسلمان ها به حفظ و جمع آوري آيات قرآن و اراده الهي بر حفظ و مصون بودن آن از تحريف، قرآن موجود واجد همه آيات وحي الهي است و كمبودي ندارد و اگر منظور از كتاب اصلي نسخه اوليه باشد بايد در موزه ها جستجو كرد. قرآن فعلي همه وجوه اعجاز را در بر دارد و هر كس به تناسب آگاهي و اطلاع و همراهي در عمل مي تواند در عرصه هاي گوناگون از آن استفاده كند.
ر.ك:
الف. جوان آراسته، حسين، درسنامه علوم قرآن، ص 163؛
ب. فصلنامه بينات، ش 28، ص 184؛
پ. راميار، محمود، تاريخ قرآن، ص 365. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها، كد: 1/106430).
برگرفته از سایت پرسمان دانشجویی