علت حادثه کربلا عشقی دروغین نبود

خواستگاری امام حسین(علیه السلام) از ارینب دختر اسحاق، همزمان با خواستگاری یزید از او، قصه ای است که ساخته و پرداخته شده تا شخصیت تاثیر گذار امام حسین(علیه السلام) را مخدوش ساخته و جریان عاشورا را نتیجه یک شکست عشقی معرفی کند. برای پاسخ به این شبهه ابتدا خلاصه ای از داستان خواستگاری را از کتاب «الامامه و السیاسه» ابن قتیبه دینوری که این داستان تنها در آن منبع آمده نقل می کنیم و سپس به پاسخ آن خواهیم پرداخت. در زمان معاویه، یزیدکه در آن زمان ولیعهد بود عاشق « ارینب دختر اسحاق» می شود که او همسر شخصی بنام «عبد الله بن سلام» ، از كارگزاران معاویه در عراق بود . این خبر به معاویه رسید و او با نیرنگی ، عبد الله بن سلام را از عراق فرا خواند و توسط ابو هریره و ابودردا ، برایش پیغام فرستاد كه تمایل دارد دختر خویش را به ازدواج وی در آورد. عبد الله از شنیدن این خبر، خشنود شد و همان دو نفر را به خواستگاری فرستاد. از سوی دیگر، معاویه از دخترش خواست كه شرط پذیرش خواستگاری را طلاق اُرَینَب قرار دهد. عبد الله ، ارینب را طلاق داد و دختر معاویه نیز به بهانه تحقیق ، از دادن پاسخ مثبت به خواستگاری ، سر باز زد.چون زمان عدّه ارینب سپری شد، معاویه ابودردا را جهت خواستگاری فرستاد. ابودردا، در راه، امام حسین( علیه السلام) را دید و جریان را به وی باز گفت . امام حسین (علیه السلام) نیز از ابودردا، خواست تا برایش از ارینب، خواستگاری كند. ارینب به خواستگاری امام حسین (علیه السلام) پاسخ داد و امام او را به عقد خود درآورد. عبد الله بن سلام، چون از نیرنگ معاویه اطّلاع یافت، به سوی عراق حرکت كرد. در مسیر، امام حسین (علیه السلام) را ملاقات نمود و از وی خواست كه با ارینب در باره ثروتی كه عبداللّه نزد او به امانت سپرده، گفتگو كند. امام حسین( علیه السلام) چنین كرد و عبد الله بن سلام برای باز گرداندن ثروت خویش ، نزد ارینب آمد. در این هنگام، امام حسین (علیه السلام) در حضور عبد الله فرمود: خدایا! تو را گواه می گیرم كه ارینب را سه بار طلاق دادم و تو می دانی كه قصد من از ازدواج با او، ثروت و زیبایی او نبود؛ بلكه خواستم او را برای شوهرش نگه دارم . سپس عبدالله با او ازدواج كرد.[ الامامه و السیاسه، ج1، ص166] ایراداتی که به این داستان وارد است؛ هم سندی است و هم درون متنی که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
1. این داستان تنها در کتاب «الامامه و السیاسه» ابن قتیبه دینوری آمده است. در این کتاب هیچ سندی برای این داستان نقل نشده است و سند آن مرسل می باشد.
2. در این داستان آمده است که امام (علیه السلام)، ارینب را در یک مجلس سه طلاقه کرد، در حالی که سه طلاقه کردن، در یک مجلس در فقه شیعه که برگرفته از مکتب اهل بیت(علیهم السلام) است صحیح نیست و یک طلاق به حساب می آید.
3. ابودرداء که در این داستان به عنوان واسطه بین معاویه و عبدالله بن سلام و ارینب از او نام برده شده است، بنا به نظر معروف در زمان حکومت عثمان از دنیا رفته است. بسیاری از مورخان سال مرگ او را 39 یا 38 هجری ذکر کرده اند. [الاستیعاب، ج3، ص1229] بنابراین، او چگونه می تواند در این ماجرا که در اواخر حکمرانی معاویه و در زمان ولایت عهدی یزید روی داده است حضور داشته باشد؟
4. هر یک از این اشکالات به تنهایی کافی است تا اعتماد ما نسبت به صحت و درستی این داستان سلب شود، اما اگر از تمام اشکالاتی که در متن و سند این روایت وجود دارد صرف نظر کنیم و قائل به صحت این داستان شویم، این واقعه نه تنها هیچ نقص و عیبی برای امام حسین (علیه السلام) نیست، بلکه نشان از فضیلت، سیاست، کیاست، رأفت و رحمت آن حضرت دارد که این کار را فقط و فقط برای خنثی کردن نقشه شوم و شیطانی یزید انجام داده و با این کار از پاشیده شدن زندگی یک خانواده جلوگیری کرده است.
5. توجه به این مطلب نیز ضروری است که در هیچ یک از منابع معتبر علت یا یکی از علت‌های نهضت کربلا، این جریان ذکر نشده است که یزید به جهت کینه‌ای که در این باره از امام حسین(علیه السلام) داشت، با حضرت جنگ کرده باشد.
پی‌نوشت:
ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، دارالجیل، بیروت، 1412ق، ج3، ص1229.
ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، الامامه و السیاسه، دارالاضواء، بیروت، 1410ق، ج1، ص166.