به گفته پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ يك دختر ميتواند در نه سالگي ازدواج كند كه اين فرمايش پيامبر حاكي از آن است كه در اين سن به تكامل ميرسد پس چرا در قانون انتخابات و اداري كشور شرط سن از شانزده سال به بالا ميباشد؟
پاسخ:
بلوغ داراي ابعاد مختلفي است شامل بلوغ جسمي , بلوغ اقتصادي , بلوغ فكري , بلوغ اجتماعي وسياسي و... وبلوغ جسمي و صلاحيت براي ازدواج با بلوغ فكري و اجتماعي براي شركت در انتخابات و مسائل اداري و... دو مساله كاملا متفاوت است و اين دو را نمي توان يكسان برشمرد زيرا اولا. نشانه هايي كه براي بلوغ شرعي دختران در روايات آمده صرفا بيانگرتكامل جسمي و آمادگي براي امر مهم ازدواج در اين سن است. اما بايد در نظر داشت كه اعلام سن 9 سالگي به معناي لزوم و وجوب ازدواج نيست، بلكه صرفاً بيانگر ابتدا وآغازسن تشكيل خانواده وازدواج است .(1) وروشن است كه بايد در كنار آمادگي جسمي ,به شرايط ديگر ازدواج از جمله آمادگي روحي , اجتماعي و... نيز توجه نمود . در حقيقت ازدواج و تشكيل خانواده نيازمند فراهم شدن شرايطي است كه يكي از آنها آمادگي جسمي است و به عبارت ديگر بلوغ جسمي شرط لازم ازدواج است ولي براي تحقق آن كافي نيست و بايد به شرايط روحي و اجتماعي و بلوغ فكري و... نيز توجه نمود.
ثانيا . مقوله بلوغ با مقوله شركت در انتخابات تفاوت ماهوي دارند.بلوغ در امر ازدواج بلوغ جسمي است ولي بلوغ لازم در شركت در انتخابات و ساير امور اجتماعي , بلوغ فكري و اجتماعي است و اين دو با يكديگر متفاوت هستند . كسي كه در انتخابات شركت مي كند و رأي ميدهد در واقع قصد دارد كه علاوه بر دخالت در امور خود، در امور اجتماع نيز دخالت كرده و تأثير بگذارد. لازمة اين دخالت، فعال بودن عقل تجربي است. نظر دادن از كسي بايسته است كه رشد فكري دارد. و همانگونه كه در مسايل اقتصادي نياز به رشد و بلوغ اقتصادي است در مسايل اجتماعي نيز نياز به رشد و آگاهي سياسي و اجتماعي است كه فراتر از سن بلوغ جسمي است .
در پايان متذكر ميشويم كه سخني كه از پيامبر نقل كرديد، در متون حديثي ما بدين صورت آمده است .
عن ابي عبدالله ـ عليه السّلام ـ قال: حدّ بلوغ المرأة تسع سنين، ملاك بلوغ زن نُه سالگي است و از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل شده: عن ابي جعفر ـ عليه السّلام ـ قال: الجارية اذا بلغت تسع سنين ذهب عنها اليتم و زوجّت و اقيمت عليها الحدود التامه لها و عليها،(2) وقتي دختر نُه ساله شد دورة طفوليت و كودكي او سپري شده و ميتواند ازدواج كند و حدود تماماً، چه به نفع او يا به ضرر او جاري ميشود.
پاورقی:
1. ر.ک: رحبيان، زهره و گدازگر، مريم، سن ازدواج دختران، چاپ دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 1380.
2. شيخ حر عاملی ,وسايل الشيعه، بيروت : دار احياء التراث العربی , ج1، باب 4، مقدمه عبادات حديث 3.
منبع:مرکز مطالعات و پاسخگوئی به شبهات حوزه علمیه قم