مخالفان پیامبر در قرآن

شبهه: برخی افراد مدعی شده‌اند که قرآن مجید به مخالفان پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تهمت زنازادگی زده‌ است، این افراد برای ادعای خویش به آیه 13 سوره قلم اشاره می‌کنند که خداوند متعال می‌فرماید: «عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ زَنيم‏[قلم/13] علاوه بر اين‌ها درشت‌خوى و سنگين‏‌دل، و انگشت‌‏نما به بدی‌هاست.» این افراد معنای کلمه «زنیم» را به معنای زنازاده گرفته‌اند، از این‌رو ادعا کرده‌اند که قرآن مجید تمام مخالفان حضرت را زنازاده معرفی کرده، در حالی که بر اساس آیات قرآن [نور/4] برای اثبات زنای یک شخص، باید چهار شاهد وجود داشته باشد.  

پاسخ: این شبهه را در ذیل نکاتی مورد بررسی قرار می‌دهیم:
1. این آیه در شأن ولید بن مغیره [1] و یا أخنس بن شریق [2] نازل شده است، به همین خاطر این ادعا که خدواند تمام مخالفان پیامبر خاتم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را زنا کار معرفی کرده است، ناصحیح است، بلکه خداوند تنها صفات این فرد را بیان کرده است.
2. از سوی دیگر زنیم در لغت به معنای «زنا زادگی» نیست، عرب در لغت زنیم را برای قسمتى از گوش گوسفندی که آویزان است و گویى جزء گوش نیست به کار می‌برد[3] و بعد این معنا را توسعه داده و از گوسفند دارای نقص به انسانی می‌رسد که دارای عیوب مختلف است، آنچنان که زمانی از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) معنای این جمله را می‌پرسند می‌فرماید: «او تندخوى پر خور و پر نوش، شکم گنده و ستمكار است.»[4] به همین خاطر بیشتر مترجمان قرآن، لفظ زنازادگی یا معادل آن را برای ترجمه کلمه «زنیم» به کار نبرده‌اند.
البته در احادیث، کلمه «زنیم» در معنای دیگری نیز به کار رفته است که با آن دو فردی که آیه در مورد آن‌ها نازل شده بود، هم‌خوانی دارد؛ امام صادق(علیه‌السلام) در تفسیر این آیه فرمود: «عتل به معنای کفر است و زنیم به معنای کسی است که سخت بر کفر خویش حریص است».[5] و همان گونه که در تاریخ آمده است هم ولید و هم اخنس از بزرگان و دشمنان اصلی دین اسلام بوده‌اند.

3. بر فرض اگر این ادعا را نیز قبول کنیم که بنا بر آیات سوره نور برای اثبات زنا باید شاهد وجود داشته باشد، اما این راه تنها راه اثبات زنا نیست، بلکه علم قاضی نیز برای اثبات زنا کفایت می‌کند[6]، اکنون این سوال مهم مطرح است که آیا علم خداوند متعال کم‌تر از علم یک قاضی است!؟ که با علم قاضی زنا اثبات می‌شود، ولی با علم خداوند متعال زنا اثبات نمی‌شود!؟

از نکاتی که بیان شد به این نتیجه می‌رسیم که اولاً: این آیه در مورد تمام مخالفان آن حضرت نیست، بلکه در مورد افرادی خاصی است؛ ثانیا: این کلمه به معنای زنازاده نیست.

__________________________________
پی‌نوشت
[1]. مجمع البيان في تفسير القرآن، طبرسى، فضل بن حسن‏، ناصر خسرو، 1372 ه. ش‏،ج‏10، ص502.
[2]. التحریر و التنویر، ابن عاشور، محمد بن طاهر، مؤسسه التاریخ‏، چاپ اول‏، بی تا. ، ج ‏29، ص 71.
[3]. مجمع البحرين، طريحي، فخر الدين بن محمد، مرتضوى‏، 1375 ش‏، ج‏6، ص81.
[4]. مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏10، ص502.
[5]. معاني الأخبار، ابن بابويه، محمد بن على‏، دفتر انتشارات اسلامى‏، 1403 ق‏،ص149.
[6]. برای مطالعه در این زمینه به این قسمت مراجعه کنید.