-امر به معروف و نهی از منکر پدر و مادر و بزرگترهای بستگان، نیازمند ریشهیابی منکر و استفاده از روشهای غیر مستقیم است.
پرسش:
وقتي مادر يا پدر يا پدر شوهر و مادر شوهر خلاصه افرادي که احترام شان بايد نگاه داشت درحضورت غيبت يا تهمت يا کارحرامي انجام ميدهند چطور بايد امر به معروف و نهي از منکر کنيم که آنان از دست ما ناراحت نشوند و هم خدا از ما راضي و خشنود باشد و هم مادر و پدرو امثال اينها؟
پاسخ:
از اینکه بدنبال اصلاح خانواده و خویشان و نزدیکان خود هستید خرسنیدم. ابتدا باید موارد را شناسایی کنید. مثلا غیبت و یا تهمت زیاد در جمعهای خانوادگی رخ میدهد یا فلان رذیله اخلاقی شایع است. بعد از شناسایی رذائل اخلاقی به دنبال یافتن ریشه این مشکلات باشید. شناسایی مشکل، اولین گام برای رفع آن است. بعد از شناسایی ریشه ها و علتها سعی در بر طرف کردن آن ها داشته باشید. مثلا اولین ریشه برای وقوع بسیاری از این مشکلات عدم شناسایی و شناخت گناه و قبح گناه است. افرادی که غیبت می کنند از قباحت و پیامدهای منفی آن در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی خود بی خبرند. شما برای این معضل میتوانید به طور غیرمستقیم نکاتی را بفرمایید که متنبه شوند. مثلا میتوانید به یک اتفاق و حادثهای که بر اثر غیبت و یا تهمت رخ داده و عواقب جبران ناپذیری داشته است اشاره کنید.
یا میتوانید کتب و آثار مکتوب و یا فایل های صوتی و تصویری در این موضوعات تهیه کنید و در جمعهای خانوادگی تماشا کنید .
بعضی از فیلمها و سریالها اثرات مثبتی دارند مانند قصههای تبیان که اثری نفیس در موضوعات مختلف اخلاقی است. میتوانید بعضی قسمتها که با موضوع شما همخوانی دارد را دریافت کنید و در جمع خانوادگی تماشا کنید و در بین فیلم به فراخور صحنهها و اتفاقات آن، نکاتی را بیان کنید، این تلنگرها باعث تنبه انسان میشود.
اگر خانواده اهل مسجد هستند می توانید موضوع را بطور کلی بدون اشاره به افراد، با روحانی مسجد در میان بگذارید تا در مسجد موضوعات اخلاقی این چنینی را بیان کنند و ریشه ها و پیامدها را تبیین کنند. اگر اهل مسجد نیستند میتوانید با بزرگتر فامیل که مورد تایید همه است در میان بگذارید تا در جمعهای خانوادگی اهمیت موضوع را تشریح کند.
در مواردی که میتوانید به بهانههای مختلف بحث را عوض کنید و یا به صورت محترمانه محیط صحبت را ترک کنید و خود را به کاری مشغول سازید بدون اینکه بیاحترامی صورت بگیرد(بیشتر در مواردی که مخاطب فرد، شما نیستید کارایی دارد. در جمع گروهی غیبت میکنند و شما میتوانید خود را از مجلس گناه خارج کنید).
اگر همه راههای ممکن را رفتید و امکان هیچ گونه تذکری نبود و یا مثمر ثمر واقع نشد در نهایت شما گوش فرا ندهید به سخنان آنها و در صورتی که حرفها به گوش شما برسد شما گناهی نکردهاید.