-در بهداشت و سلامت معنوی یکی از موضوعات بسیار مهمی که باید به طور جدی به آن پرداخته شود، حفظ آرامش و سلامت خاطر است، در شیوع گسترده «بیماری کرونا» شاهد بودیم علی‌رغم اینکه نسبت مبتلایان به این بیماری به کل جمعیت ایران بسیار ناچیز بود، ولی با این حال دامنه نگرانی و استرس آلوده شدن سطح وسیعی از کل کشور را به خود درگیر کرد.
در هفته و روزهای اخیر، خبر ناگوار شیوع بیماری «کرونا» تا حدودی فضای شهر را بحرانی و نگران کننده کرده است، در این شرایط و اوضاع نامناسب برخی افراد به جای اینکه مرحمی بر روحیه و اضطراب جامعه باشند، متأسفانه آتش بیار معرکه شده و هر از چند گاهی با اخبار کذب و غیر موثق و با دامن زدن به بازار شایعات بنزین بر آتش ویروس کرونایی می‌ریزند و فضای جامعه را بیش از پیش ملتهب‌تر می‌کنند، آنچه مسلم است برای مقابله با این بیماری علاوه بر رعایت بهداشت ظاهری، بسیار ضروری است که توجه جدی نیز به تقویت سلامت و بهداشت معنوی داشته باشیم و با استمداد از یزدان پاک و مدد گرفتن از او خود را در برابر این ویروس، مقاوم کنیم.
توجه به بهداشت معنوی در مصاف با ویروس کرونا
همان طور که در مقدمه نیز بیان شد، توجه به سلامت و بهداشت ظاهری یکی از ضروریات مهم مقابله با ویروس کرونا است، موضوعی که در منابع اسلامی نیز مورد تأکید بوده و برای آن راهکارهای فراوانی توصیه شده است، ولی باید به این موضوع توجه داشت که در مصاف با این نوع بیماری ها تنها توجه به بهداشت و سلامت ظاهری و بدنی کافی نیست؛ چرا که در کنار سلامت ظاهری و جسمی بُعد روحانی انسانی نیز بیش از بُعد ظاهری حائز اهمیت است، به طوری که گاهی تضعیف و خلل در سلامت معنوی می‌تواند روند بهبود و ظاهری را با مشکل جدی مواجه نماید. به همین منظور در این یاداشت سعی داریم به برخی از شاخص‌های مؤثر در سلامت معنوی اشاره داشته باشیم.
خداباوری و استعانت از قدرت و نیروی برتر
انسان به طور فطری خداباور و خدا گرا ست، از این رو در بسیاری از موارد و گرفتاری‌هایی که انسان با مشکل مواجه می‌شود، از این نیرو و قدرت برتر عالم هستی استعانت و مدد می‌طلبد تا اینکه او را از گرفتاری‌های به وجود آمده رهایی بخشد، این موضوع علاوه بر اینکه در زندگی معمولی انسان بارها تجربه شده و هر کسی در حیات خود آن را بارها تجربه کرده است در آیات الهی این چنین مورد توجه قرار گرفته است: «وَ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِي الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاَّ إِيَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ كانَ الْإِنْسانُ كَفُور؛[1] و هنگامى كه در دريا ناراحتى به شما برسد، جز او، تمام كسانى را كه (براى حل مشكلات خود) مىخوانيد، فراموش مىكنيد؛ اما هنگامى كه شما را به خشكى نجات دهد، روى مىگردانيد؛ و انسان، بسيار ناسپاس است!» خدای متعال در قرآن کریم انسان را متوجه خدا کرده و به او آگاهی می‌بخشد که خداباوری خود را تقویت نماید؛ چرا که او رهایی بخش انسان از بیماری هاست: «وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفينِ؛[2]و هنگامى كه بيمار شوم مرا شفا مىدهد».
دعا اسلحه‌ای برای مقابله با اپیدمی استرس
در بهداشت و سلامت معنوی یکی از موضوعات بسیار مهمی که باید به طور جدی به آن پرداخته شود، حفظ آرامش و سلامت خاطر است، در شیوع گسترده «بیماری کرونا» شاهد هستیم علی‌رغم اینکه نسبت مبتلایان به این بیماری به کل جمعیت ایران بسیار ناچیز است، ولی با این حال دامنه نگرانی و استرس آلوده شدن، سطح وسیعی از کل کشور را به خود درگیر کرده است، در این چنین مواردی برای حفظ آرامش ارتباط معنوی با خدای متعال و مأنوس شدن با اذکار و ادعیه‌های نقل شده از حضرات معصومین(علیهم السلام) علاوه بر تقویت آرامش[3] می‌تواند خاصیت درمانگری نیز داشته باشد در ادامه به برخی از این ادعیه و دعاها اشاره خواهیم کرد.
دعا‌هایی برای رفع بیماری
1-در منابع روایی از امام صادق (علیه السلام) برای درمان بیماری این چنین نقل شده است: هر گاه در کنار مریضی بودی، (در صورت امکان) دست خود را بر سر مریض بگذار و این دعا را بخوان: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ إِبْرَاهِيمُ خَلِيلُ اللَّهِ مُوسَى نَجِيُّ اللَّهِ عِيسَى رُوحُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنَ الْأَرْوَاحِ وَ الْأَوْجَاعِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَزَائِمُ مِنَ اللَّهِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ لَا يَقْرَبُهُ إِلَّا كُلُّ مُسْلِمٍ وَ أُعِيذُهُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ كُلِّهَا الَّتِي سَأَلَ بِهَا آدَمُ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ إِلَّا انْزَجَرْتِ أَيَّتُهَا الْأَرْوَاحُ وَ الْأَوْجَاعُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِينَ ثُمَّ تَقْرَأُ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ أُمَّ الْكِتَابِ وَ الْمُعَوِّذَتَيْنِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ عَشْرَ آيَاتٍ مِنْ يس ثُمَّ تَقُولُ اللَّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِكَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِكَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِكَ وَ تَسْأَلُهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ؛[4] (پناه به نام خدا و به خدا و از خدا و به سوی خدا و آنچه خدا بخواهد و این که هیچ نیرو و حرکتی نیست. مگر به اذن خدا و این که ابراهیم دوست خدا و موسی نجات یافته خدا و عیسی روح خدا و محمد فرستاده. خدا - که درود خدا بر او و آل او و بر همه انبیاء - از باد‌ها و دردها. به نام خدا، به یاد خدا، و با استمداد از تقدیرات خدا، برای فلانی پسر فلانی، اقرار به اعتقادات ندارد مگر مسلمان، پناه می برم به خدا با کلمات. تامه ای که حضرت آدم (ع) خدا را با آنها خواند تا توبه او پذیرفته شد، همانا او توبه پذیر مهربانی است. ای دردها، با اجازه خداوند و کلمات مقدس شما را فراری می دهم که خدایی جز او نیست. همانا هر کار و آفرینشی برای اوست، آفرین بر خدا پروردگار عالمین.) سپس آیه الکرسی و سوره های حمد و معوذتین (فلق و ناس) و اخلاص را هر کدام یک مرتبه و نیز ده آیه از سوره یس بخوان، بعد هم این دعا را بخوان: (خداوندا! با شفای خود او را شفا ده، و با دوای خود او را مداوا کن، و از بلاهایت او را عافیت بده، و سلامتی به او بده به حق محمد و آل محمد - که درود خدا بر او و بر آل او)
2-در منابع روایی از حضرت رضا (علیه السلام)نیز این چنین روایت نقل شده است که فرمودند: برای رفع هر مرضی بخوانید:«یَا مُنْزِلَ الشِّفَاءِ وَ مُذْهِبَ الدَّاءِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْزِلْ عَلَى وَجَعِیَ الشِّفَاء؛[5](ای فرستنده و عطاکننده شفا، و ای کسی که به لطف خویش دردها را از جانها و جسمها میبری، بر محمد و آل محمد رحمت فرست و بر درد‌های من شفا عنایت فرما).
توصیه و سفارش علما
مراجع معظم تقلید که تقریبا آگاه‌ترین افراد به مبانی دینی هستند این روزها در مقابل سوالاتی که از آنها می‌شود نکاتی را می‌فرمایند که توجه به آنها می‌تواند راه‌گشا باشد. از باب نمونه وقتی از دفتر آیت‌الله وحید خراسانی خواسته می‌شود تا توصیه‌هایی جهت دفع بیماری و نگرانی‌های این روزهای جامعه درپی شیوع بیماری کرونا بیان کنند، ایشان می‌فرماید: ضمن رعایت دستورات پزشکی و بهداشتی، هر روز دست خود را روی قلبتان بگذارید و هفت مرتبه سوره حمد را قرائت کنید و نیز هر روز صبح و شب هفت مرتبه آیت الکرسی را تا «وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ» قرائت کنید و یا حضرات آیات جعفر سبحانی و مکارم شیرازی برای موضوع مقابله با ویروس کرونا توصیه‌هایی به مردم و مسئولان بیان کرده بودند که ازجمله آنها خواندن زیارت عاشورا و حدیث کسا است.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره مبارکه اسراء، آیه 67.
[2]. سوره مبارکه شعراء، آیه 80.
[3]. سوره مبارکه رعد، آیه 28. «الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».
[4].بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج92، ص16.
[5]. مصباح کفعمی ص۱۵۲.