گوستاو لوبون: «(مسلمانان)آنقدر ذخایر علمی جمع کرده بودند که وقتی مغولها کتب مدارس و دانشگاهها را میان آب ریختند از پیوستن این کتب با هم جسری ( پل) تشکیل یافته که سواره و پیاده به خوبی میتوانستند روی آن از دجله عبور نمایند.»
مسلمانان بر اساس آموزههایی که از قرآن و رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) آموخته بودند در مسیر علم و دانش تلاشهای زیادی کردند، به گونهای که تمدنهای معاصر وامدار تلاش مسلمانان هستند، این در حالی است که بخش اعظمی از آثار علمی دانشمندان مسلمان توسط مغولها از بین رفته است، که اگر باقی میماند میتوانست تأثیرات بیشتری بر جامعه علمی جهان بگذارد.آنچنان که گوستاو لوبون مستشرق فرانسوی در این زمینه مینویسد: «(مسلمانان) آنقدر ذخایر علمی جمع کرده بودند که وقتی مغولها کتب مدارس و دانشگاهها را میان آب ریختند از پیوستن این کتب با هم جسری (پلی) تشکیل شد که سواره و پیاده به خوبی میتوانستند روی آن از دجله عبور نمایند و آب رودخانه به کلی سیاه شده بود. لیکن همین وحشیها هم که کتب و ابنیه عرب (مسلمانان) را سوزانیده و هر چه را که بر آن دست یافته بر باد دادند بالاخره مغلوب تمدن اعراب شدند.»
_____________________________________
منبع: تمدن اسلام و عرب، گوستاو لوبون، ترجمه فخرداعی گیلانی، ص230.