-واقعیت‌های سخت و تلخی که به مقابله‌ی با انسان برمی‌خیزند تنها با حرکت او به سوی حقیقت‌ها هستند که می‌توانند از بین بروند و خنثی شوند.
وقتی واقعیت‌های اطراف خود را به نظاره می‌نشینیم، مشاهده می‌کنیم که گرفتاری مردم و سختی‌های اطراف‌شان بیشتر از هر زمانی شده است؛ از مشکلات فرهنگی-تربیتی گرفته تا تأخیر در ازدواج جوانان و بالا رفتن آمار طلاق و... همگی واقعیت‌های غیر قابل انکاری است که کام بسیاری از مردم کشور عزیزمان را تلخ کرده است. واقعیت‌ها در لسان رهبری معظم انقلاب نیز به خوبی منعکس شده است که آنچه که در این چند ساله در میدان عمل اتفاق افتاده است، قابل دفاع نیست آنجا که در آخرین سخنرانی‌شان بیان داشتند: «از سال ۹۵ که بنا بود همه تحریم‌ها یک‌باره برداشته شود، تا امروز نه تنها تحریم‌ها برداشته نشد بلکه زیادتر هم شد.»[1]
برخی از تلخی‌ها و سختی‌های اطراف ما ناخواسته هستند و ما در ظهور و بروزشان دخل و تصرفی نداریم. باید توجه داشت که همیشه نیز از این دست سختی‌ها در اطراف ما وجود دارند و ما ناگزیر از رویارویی با آن هستیم. حال اگر ما سختی‌ها را به یک موج تشبیه کنیم که انسان در برابر آن قرار گرفته است، باید همین انسان برای خنثی‌سازی آثار تخریبی این موج، خود را مهیا سازد و گرنه موج، موج است و اگر بیاید آثار تخریبی خود را بر جای خواهد گذاشت. در برابر این امواج سهمگین، یک موج سوار است که کمترین آسیب را می‌بیند چرا که با وجود ضعف‌های ظاهری که در برابر آن دارد با تجهیز خود به آموزش‌های لازم و امکانات کافی مانند تخته‌ی موج‌سواری دیگر از آن نمی‌گریزد؛ بلکه از سختیِ آن، به نفع خود استفاده می‌کند و بر آن سوار می‌گردد. روش خنثی‌سازی سختی‌ها و فشارها، یک روش توصیه شده در سختی‌هاست که رهبر معظم انقلاب در همین سخنرانی که بدان اشاره شد در فضای تحریمیِ کشور بدان اشاره کرده است آنجا که می‌فرمایند: «رفع تحریم به دست دشمن است اما خنثی‌سازی آن به دست خودمان است.»[2]
خنثی‌سازی تحریم، جوهای روانی، یا هر مشکل دیگر، روش مورد تأکید دین است که به نوعی تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کند. یکی از بهترین نمونه‌ها برای خنثی‌سازی دسیسه‌های دشمن را حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) در ماجرای اسارت خود انجام دادند که در آنجا با اقداماتشان ورق را به نحوی برگرداندند که آمر اصلی حادثه‌ی کربلا، یعنی یزید، که روزهای اول در مستی آن پیروزی پایکوبی می‌کرد به اندک زمانی پس از آن حادثه، از قاتلان و مباشران شهادت سید الشهداء (علیه‌السلام) برائت جست و آنها را لعن و نفرین کرد. در اینجا به دو نمونه والا از اقدامات حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) اشاره می‌شود:
1.در زمان ورود حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) به قصر ابن زیاد، ابن زیاد ایشان را مخاطب قرار داد: «كَيْفَ رَأَيْتِ صُنْعَ اَللَّهِ بِأَهْلِ بَيْتِكِ. قَالَتْ مَا رَأَيْتُ إِلاَّ جَمِيلاً هَؤُلاَءِ قَوْمٌ كُتِبَ عَلَيْهِمُ اَلْقَتْلُ فَبَرَزُوا إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَ سَيَجْمَعُ اَللَّهُ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُمْ فَتُحَاجُّ وَ تُخَاصَمُ فَانْظُرْ لِمَنِ اَلْفَلْجُ هَبَلَتْكَ أُمُّكَ يَا اِبْنَ مَرْجَانَةَ فَغَضِبَ اِبْنُ زِيَادٍ؛[3] كار خدا را با برادر و اهل بيتت چه ديدى؟ زينب (سلام‌الله‌علیها) فرمود: جز زيبایی نديدم، آنان (حسين و يارانش) گروهى بودند كه خدا بر آنان شهادت را مقرّر داشته، و آنان به سوى قتلگاه خود شتافتند و زوداست كه خدا بين تو و آنان جمع فرموده، بعد تو محاجّه و مخاصمه شوى، بنگر پيروزى از آن چه كسى خواهد بود، مادرت به عزايت بنشيند اى پسر زن بدکاره. راوى گويد: ابن زياد به غضب در آمد و گويا قصد قتل زينب را كرد.» این غضبناک شدن ابن زیاد نشانه‌ایست که حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) توانست در آن صحنه بر آن جو روانی شدید فائق آید.
2. در مجلس شام و در مقابل یزید نیز حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) فرمودند: «ای یزید، آیا گمان برده‌ای حال که جای جای زمین و آفاق آسمان را بر ما گرفتی و بستی و ما چونان کنیزان رانده شدیم، مایه خواری ما و موجب کرامت توست!! و حکایت از عظمت مکانت تو دارد که این چنین باد در بینی انداخته‌ای، و برق شادی و سرور از دیدگانت می‌جهد، حال که دنیا را برای خود مرتّب و امور را برایت منظم می‌بینی، و ملک و سلطنت ما برایت صافی گردیده. کمی آرام گیر، مگر سخن خدای را فراموش کرده‌ای که فرمود: "وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ؛(آل عمران: ۱۷۸) گمان مبرند آنان که کافر شدند و ما آنان را مهلت دادیم، (این مهلت) برای آنان خیر است، ما همانا مهلت دادیم آنان را که بر گناه خود بیفزایند و برای آنان عذاب خوارکننده خواهد بود."»[4]
واقعیت‌های سخت و تلخی که به مقابله‌ی با انسان برمی‌خیزند تنها با حرکت او به سوی حقیقت‌ها هستند که می‌توانند از بین بروند، خنثی شوند و حتی برای انسان زیبایی، آرامش، امید و حرکت رو به جلو ایجاد نمایند. در همین دو فراز نورانی از بیانات حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) ملاحظه می‌شود که ایشان در مقابل اتفاقاتی که برایشان رقم می‌خورد، دست به دامان حقایق عالم می‌شوند و با چنگ انداختن به آن، خود را از گرفتاری آن تلخی‌ها نجات می‌دهند و حتی آن را به فرصتی برای ارتقاء وجودی خود بدل می‌سازند.
در فراز اول حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) وظیفه‌محوری را اصل قرار می‌دهند و نتایج ظاهری را یک امر حقیقی نمی‌دانند و بیان می‌دارند حتی اگر در ظاهر پیروزی از آن یزید باشد اما این واقعیت تلخ با آنچه خداوند قبول می‌کند در تقابل است و برنده‌ی حقیقیِ میدان کربلا یزید و ابن زیاد نخواهند بود. در فراز دوم نیز پرده از حقیقتی دیگر برمی‌دارند که در راستای همان فراز اول است و آن حقیقت این است که وعده‌های الهی حقّ هستند و با محاسبات دنیایی نمی‌توان آنها را تفسیر نمود؛ ممکن است زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) اسیر باشد اما در عین اسارت می‌تواند پیروز حقیقی این میدان نیز باشد.
چنگ انداختن به حقایقی که پروردگار عالم برای ما مشخص کرده و غرق نشدن در واقعیت‌های تلخ زندگی، تنها راه عبور از سختی‌ها و بحران‌هاست. حقایقی از این جنس که: «قالَ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلاقُو اللَّهِ كَم مِن فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثيرَةً بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّابِرينَ؛[5] اما آنها که می‌دانستند خدا را ملاقات خواهند کرد (و به روز رستاخیز، ایمان داشتند) گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا، بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند!» و خداوند، با صابران و استقامت‌کنندگان) است.»
باور به حقایق عالم و حرکت در مسیر آن درسی است که عقیله‌ی بنی هاشم (سلام‌الله‌علیها) برای عبور از بحران‌ها و سختی‌ها به ما می‌دهد؛ حقایقی که ممکن است در محاسبات مادی نگنجد اما در محاسبات الهی نتایجی شگرف را برای ما به ارمغان خواهد آورد.
________________________________
1.بیانات رهبری در دیدار با دست‌اندرکاران مراسم سالگرد سردار سپهبد شهید سلیمانی، ۲۶ /آذر/ ۱۳۹۹.
2.همان.
3.اللهوف علی قتلی الطفوف، ابن طاووس ج ۱، ص ۱۴۹، انتشارات جهان، تهران.
4.همان، ج ۱، ص ۱۷۴.
5.سوره بقره آیه249.
باور به حقایق عالم و حرکت در مسیر آن درسی است که عقیله‌ی بنی هاشم (سلام‌الله‌علیها) برای عبور از بحران‌ها و سختی‌ها به ما می‌دهد؛ حقایقی که ممکن است در محاسبات مادی نگنجد اما در محاسبات الهی نتایجی شگرف را برای ما به ارمغان خواهد آورد.