بعضی بر این باور هستند که برهان نظم یک برهان تجربی است و باید آن را تجربه کرد اما حقیقت آن است که برهان نظم یک برهان عقلی می باشد.
اشکال اول: یک اشکال معروفی که به برهان (دلیل) نظم وارد کردند این است که برهان نظم را نمی شود در همه جا تجربه کرد و چه بسا که در عوالم دیگر که ما از آنجا خبری نداریم از این نظمی که سخن از آن است خبری نباشد و دوباره هم تکرار نمی شود تا ما تجربه کنیم؟
این اشکال وارد نیست چرا که برهان نظم برهان تجربی نیست که ما بخواهیم آن را تجربه کنیم بلکه یک برهان عقلی است و این عقل انسان است که با اعمال محاسباتی خود درک می کند که بین این پدیده هایی که وجود دارد نظمی حاکم است و ناظمی قادر می خواهد و نمی تواند ساخت بشری باشد.
شاید اشکال بشود که این برهان براساس مشاهده کسب می شود و لذا برهان حسی است نه برهان عقلی!
باید پاسخ داد؛ بله، یکی از مقدمات این برهان از راه حس و مشاهده است و بعد از دیدن است که ما می فهمیم که بین این پدیده ها نظمی حاکم است اما باز هم دلیل براین نیست که برهان، عقلی نباشد چرا که حس و مشاهده فقط موضوع برهان و مقدمه ای است که وجود نظم را اثبات می کند و کار اصلی تحلیل و استنتاج و ادراکات را عقل انجام می دهد و حکم به وجود ناظم می کند.