- این خیلی مهم است که درخصوص تذکر دادن به فرد، ابتدا بتوانید مخاطب شناسی کنید تا اثرگذاری بهتری در این زمینه داشته باشید. طبیعتاً تذکر و گفتگو با کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال همچنین مرد یا زن و اینکه در چه جایگاهی قرار دارد، در نحوه بیان تذکر و ورود به مسئله اهمیت دارد و باید ملاحظات سن و سال، جنسیت و جایگاه او را درنظر داشت.
من می‌خواهم یک نفر را متوجه کار اشتباهش بکنم، اما این شخص حرف حساب متوجه نمی‌شود! باید چگونه به او تذکر بدهم؟
پاسخ مشاور:
سوال شما قابل درک است، ولی ای کاش جهت راهنمایی بهتر با جزئیات بیشتری سوال خود را مطرح می‌کردید؛ اینکه فرد موردنظرتان چند سال دارد؟ جنسیت او چیست؟ چه نسبتی بین شما و ایشان وجود دارد؟ چقدر از او شناخت دارید؟ چگونه به او تذکر دادید؟ بطور کلی نکاتی را در این زمینه عرض می کنم.؛1
1- مخاطب شناسی:
این خیلی مهم است که در خصوص تذکر دادن به فرد، ابتدا بتوانید مخاطب شناسی کنید تا اثرگذاری بهتری در این زمینه داشته باشید. طبیعتا تذکر و گفتگو با کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال همچنین مرد یا زن و اینکه در چه جایگاهی قرار دارد، در نحوه بیان تذکر و ورود به مسئله اهمیت دارد و باید ملاحظات سن و سال، جنسیت و جایگاه او را درنظر داشت.
در کنار آن، اگر شناخت بیشتری از طرف مقابل هم داشته باشید با توجه به شخصیت شناسی و توجه به حساسیت‌های او، می‌توان بهره جست تا اثرگذاری لازم را داشته باشید؛ مثلا فردی که دارای شخصیت منفعت طلبی است، اگر در هنگام تذکر، به آثار، نتایج و پیامد خطایش که چقدر می‌تواند برای او ضرر داشته باشد و جایگاه و اعتبارش را خدشه دار کند اشاره کنید، می تواند اثرگذاری لازم را داشته باشد یا کسی که شخصیت احساسی دارد ناظر به عواطف و احساساتش درباره مسئله موردنظر صحبت کنید یا کسی که شخصیت منطقی دارد ناظر به منطق و استدلال برای او توضیح داده شود یا همچنین کسی که شخصیت مذهبی دارد، باورهای دینی او را در این زمینه تحریک کنید، می‌تواند اثرگذاری بهتری داشته باشد
خلاصه با مخاطب شناسی در این زمینه می‌توانید هم نفوذ بهتری در دیگران داشته باشید و هم بتوانید رسالت خود را در هدایتگری و تذکر به نحواحسن انجام دهید.
2- در چه زمانی و چه موقعیتی باید به فرد تذکر داد؟
توجه به زمان، موقعیت و شرایط فرد بسیار در اثرگذاری مهم است. طبیعتاً در جایی که فرد خطاکار در معرض مشاهده و ارزیابی دیگران است، کمتر تذکر برادرانه دیگران را تحمل می‌کند و چه‌بسا همین مسئله منجر به ایجاد مقاومت در او شود و درنهایت هم تذکر دیگران را قبول نخواهد کرد؛ لذا بهتر است در یک فضای عاری از ارزیابی و نگاه دیگران این تذکر اتفاق بیفتد.
نکته بعدی: معمولاً افراد در زمانی که خسته هستند یا در اوج هیجانات منفی؛ نظیر پرخاشگری، ناراحتی و ... به سر می‌برند، کمتر حرف‌های دیگران را می‌پذیرند و معمولاً مقاومت می‌کنند؛ لذا باید در زمانی این تذکر داده شود که فضای ارتباطی، عاری از هرگونه تنش باشد و طرفین در کمال آرامش به سر ببرند. در چنین فضایی احتمال اثر گذاری بیشتر است. به علاوه همواره باید در تذکر، جانب انصاف را رعایت کرد و نباید یک طرفه به قاضی رفت! لذا برای اینکه این احساس در طرف مقابل ایجاد شود که شما جانب انصاف را رعایت کردید و حس بهتری نسبت به تذکر شما داشته باشد، بهتر است شروع گفتگو را با بیان چند از ویژگی‌های مثبت طرف مقابل آغاز کنید؛ مثلاً از ویژگی‌های شاخص اخلاقی یا رفتاری یا شخصیتی او بگویید، سپس در ادامه می‌گویید: با این ویژگی‌های شاخصی که داری، اگر بتوانی فلان خصلت را کنار بگذاری، خیلی دوست‌داشتنی می‌شوی!
(بررسی کنید به چه چیزی دوست دارد شناخته شود، از آن استفاده کنید؛ مثلاً فرض بگیرید دوست دارد که به یک انسان با محبت و مهربان در میان اطرافیان شناخته شود؛ خب شما یکی دوتا از ویژگی‌های مهربانی او اشاره می‌کنید و بعد می‌گویید حیف نیست به‌خاطر فلان خصلت یا فلان اشتباه، مهربانی و محبت خودت را از دست بدهی!) خلاصه با توجه به شرایط و جایگاه او می‌توانید صادقانه تذکر برادرانه و خالصانه خود را مطرح کنید.