برجام و آنچه انتظار می‌رود

مذاکرات برجامی از بحث بر روی ساختار فنی عبور کرده و به نتیجه رسیدن آن منوط به اتخاذ تصمیم‌های سیاسی توسط آمریکاست. به نظر می‌رسد عمده اختلاف موجود در روند مذاکرات هسته‌ای، بحث روی ضمانت اجرای تعهدات از سوی آمریکا و عدم وجود سازوکار روشن برای نظارت بر اجرای مفاد برجام توسط آمریکا باشد.

مطرح کردن مباحث فرعی مانند حضور منطقه‌ای ایران، شیطنت‌های رسانه‌های خارجی برای پرت کردن حواس‌ها از اصل مسئله است. مسئله محوری در مذاکرات، رفع تحریم‌ها و ضمانت اجرای قرادادهاست. فارغ از حدس و گمان‌های موجود در مورد به نتیجه رسیدن مذاکرات، جمهوری اسلامی ایران مواضع معقولانه و روشنی دارد که توسط مذاکره‌کنندگان به طرف آمریکایی گوشزد شده است.

دکتر باقری در صفحه شخصی خود در این باره نوشت: ما ایده‌های پیشنهادی شکلی و محتوایی خود را به‌منظور هموار ساختن مسیر برای جمع‌بندی سریع مذاکرات وین که با هدف اصلاح شرایط پیچیده خسارت‌بار ناشی از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا آغاز شده، به طرف‌های مقابل ارائه دادیم.(1)

به نظر می‌رسد ایده‌های پیشنهادی که دکتر باقری از آن خبر داده، تا منافع حداکثری ایران را بتواند تامین کند، موارد زیر باشند:

- اولین اتفاقی که باید بیفتد، به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی ایران توسط طرف‌های غربی و لغو تحریم‌های دوره ترامپ، تحریم‌های ثانویه و حل مسئله سوئیفت ( نقل و انتقالات بین بانکی بین المللی) است.
- دومین انتظاری که از برجام خواهیم داشت، ایجاد سازوکاری بین‌المللی برای ممانعت از خروج بی‌هزینه و بی‌دردسر آمریکا و سایر طرف‌های برجامی از آن است.

اگر دو مورد بالا اتفاق بیفتد به صورت خودکار آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران نزد کشورهایی همچون ژاپن، کره و کشورهای اروپایی تسریع خواهد شد.

البته جبران زیانها و خسارت های ایران به دلیل خروج یکطرفه آمریکا از مذاکرات برجام نیز باید در متن نهایی تدارک گردد.

نکته بسیار مهم دیگر، تضمین عدم تحریم مجدد شرکت‌ها و افراد حقیقی و حقوقی به بهانه‌هایی مانند نقض حقوق بشر و... است که احیانا قرار است در مذاکرات شامل رفع تحریم‌ها شوند.
مطلب مهم دیگر که باید مورد توجه قرار بگیرد، افزایش همکاری‌های متقابل هسته ای بین ایران و آژانس است. حمایت از برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز جزو وظایف ذاتی آژانس انرژی اتمی می‌باشد.

به هر حال ایران بیشترین تلاش را برای به نتیجه رسیدن مذاکرات داشته و هم‌اکنون توپ در زمین آمریکاست که آیا به خواسته‌های مشروع ایران پاسخ مثبت خواهد داد یا خیر.

پی نوشت:
1. اقتصاد نیوز _ https://www.eghtesadnews.com/fa/tiny/news-511957