حل مسئله؛ دستور کار نخبگان

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیرشان با نخبگان، با اشاره به پیشرفت‌هایی که کشور به برکت نخبگان داشته (مانند پرتاب ماهواره به فضا) فرد نخبه را انسان صاحب استعداد، پرکار و پرتلاشی معرفی کردند که از هدایت‌الهی بهره می‌گیرد .

متأسفانه تعریفی که از نخبگی در فضای علمی غالب دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور وجود دارد، این است که هر چه تعداد مقالات ISI و یا کتاب‌های چاپی و... بیشتر باشد، فرد مورد نظر، نخبه‌تر است؛ در حالی‌که مقام معظم رهبری خلاف این نظر را مطرح و یکی از درخواست‌هایشان از مسئولین، تغییر شاخص ارزیابی نخبگی از مقالات، به حل مسئله و رفع مشکلات کشور است.

جمهوری اسلامی مسئله‌هایی دارد که هنوز حل نشده و در زمینه‌هایی مانند تحریم‌های صنعتی کارخانجات، علوم استحصال مواد اولیه، صنعت خودروسازی، اقتصاد اسلامی، کشاورزی، کمبود آب، صنعت‌های مرتبط با علوم‌ تک و... نیازمند ایفای نقش جدی نخبگان بوده و باید رویکرد دانشگاه‌ها حل مسائل مرتبط با نیازهای روز جامعه باشد.

گفتنی است، ایران در تولید علم در منطقه رتبه اول و در دنیا رتبه ۱۵ را داشته؛ اما از نظر فناوری رتبه ۷۱ را داریم؛ زیرا آنگونه که باید از امکانات گسترده‌ موجود برای تجاری‌سازی علم استفاده نشده است.

دانشگاهیان باید متوجه این امر باشند که پروژه‌های مبتنی بر حل مسئله علاوه برارتقاء کیفیت تولیدات علمی، باعث درآمدزایی برای دانشگاه و رهایی از بودجه دولتی می‌شود که با سیاست‌های خصوصی‌سازی هم، همسو می‌باشد؛ به‌عنوان نمونه، بودجه دانشگاه استنفورد در سال ۲۰۱۴ حدود ۱۲ میلیارد دلار بود و شرکت‌هایی که از این دانشگاه زایش می‌کردند، ۱۸ میلیارد دلار به دانشگاه کمک می‌کردند؛ این‌درحالی است که وابستگی دانشگاه‌های ایران به بودجه، بسیار بالا است و از نظر بودجه، ۹۰ درصد به دولت وابسته می‌باشند.[1] 

به هر حال پیشنهاد می‌شود وزارت علوم با هماهنگی سایر وزارتخانه ها، نیازمندی‌های کشور را در عرصه‌های علمی، استحصاء و با تعریف پروژه‌هایی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های هر منطقه از کشور را درگیر مسائل مرتبط با نیازهای روز آن منطقه ساخته و مسائل آن منطقه را بررسی و در قالب پایان نامه‌ها، مقالات و کتب علمی، به حل آن مسئله کمک کند.

پی‌نوشت:
1. خبرگزاری ایرنا - https://irna.ir/xjGTft