انسان برای استفاده‌ی بهتر از فرصت‌ها به مهارت مدیریت زمان نیاز دارد. مهارتی که می‌تواند فرصت‌سوزی‌ها و خسران عمر را مهار کند.
عمر آدمی، مهم‌ترین سرمایه و دارایی اوست. سرمایه‌ای که با از دست رفتنش، دیگر قابل‌دستیابی نیست. دراین‌باره امام کاظم علیه‌السلام می‌فرماید: «اَلْمَغْبُونُ مَنْ غُبِنَ عُمُرَهُ سَاعَةً»؛ [1] «زيانكار و خسارت‌دیده، كسى است كه ساعتى از عمر خويش را باخته است». شیخ بهایی نیز در شعری به این موضوع اشاره دارد که:
آنچه ندارد عوض، ای هوشیار عمر عزیزیست، غنیمت شمار
افراد زیادی برای بهره‌گیری هر چه بهتر از این سرمایه تلاش می‌کنند، اما در رسیدن به آن ناکام می‌مانند. از دلایلی اصلی این ناکامی، ضعف در برنامه‌ریزی و مدیریت زمان است.
مدیریت زمان
انسان نمی‌تواند در گذر زمان دخل و تصرف کند و به همین دلیل منظور از مدیریت زمان، مدیریت فعالیت و کارها در قالب زمان مشخص و مناسب است. در واقع در مدیریت زمان قصد داریم، زمان را به‌طور مؤثر به فعالیت‌های مناسب اختصاص دهیم و به بهترین شکل ممکن از آن استفاده نماییم؛ زیرا وقت همیشه محدود است.
مدیریت زمان یک مهارت است. مهارتی که شامل چالش‌ها و مسائل مختلفی می‌شود. در ادامه به مختصری از مراحل مدیریت زمان اشاره می‌کنیم:
1. بررسی این موضوع که با چه رفتارهایی زمان را بیهوده از دست می‌دهید، مانند وقت‌گذرانی بی‌هدف در فضای مجازی؛
2. هدف‌گذاری کردن برای انجام ندادن مواردی که باعث اتلاف وقت می‌شوند؛ مثلاً یک هفته از موارد شماره 2 انجام نشود و کم‌کم آن مورد، به بقیه موارد و مدت بیشتر گسترش یابد؛
3. فعالیت‌ها و کارهای پیش رو، اولویت‌بندی شود. از بین تمام اولویت‌های ذهنی که ساخته‌شده و دغدغه ذهنی است، 10 مورد انتخاب شود و فقط روی آن‌ها تمرکز شود. انتخاب بی‌رحمانه‌ی اولویت‌ها اهمیت دارد؛
4. برای هریک از اولویت‌ها، برنامه‌ریزی روزانه انجام شود. تا حد ممکن فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده، ناتمام نماند؛
5. بین فعالیت‌ها، زمان‌های کوتاه 15 دقیقه‌ای برای استراحت و تفریح قرار داده شود؛
6. نظم به مدیریت در زمان کمک می‌کند. بهتر است از ابتدا هر وسیله‌ای برداشته می‌شود، سر جای خودش قرار گیرد؛
7. کمال‌گرایانه به فعالیت‌ها نگاه نشود. قطعاً با سپردن و تفویض برخی از فعالیت‌ها به افراد مناسب، خللی در نتیجه مطلوب، وارد نمی‌شود.
پی‌نوشت:
[1]. حلوانی، حسین بن محمد، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم، مدرسة الإمام المهدي علیه‌السلام، 1408 ق، ج۱، ص۱۲۳.