جنبش مقاومت فلسطین (حماس)، برجستهترین جنبش مقاوت اسلامی فلسطین است. این جنبش، ادامه جنبش اخوان المسلمین است. جنبش حماس اولویت فعالیت خود را بر تربیت افراد، خانواده و جامعه قرار داده است تا زمینه را برای تشکیل دولت اسلامی در فلسطین فراهم سازد.
جنبش حماس، از مهمترین جنبشها و سازمانهای اسلامی در فلسطین که در ۱۳۶۶ش/ ۱۹۸۷ با هدف آزادسازی اراضی اشغالی شکل گرفت.
حماس کوتهنوشتِ «حرکة المقاومة الاسلامیة» ( جنبش مقاومت اسلامی ) است و شاخه اخوانالمسلمین در فلسطین به شمار میآید، ازاینرو پیشینه تاریخی مشترکی با آن دارد
سابقه فعالیت
سابقه فعالیت اخوانالمسلمین در فلسطین به پیش از تأسیس رژیم اشغالگر در ۱۳۲۷ش/۱۹۴۸ باز میگردد. در ۱۳۱۴ش/۱۹۳۵ حسنالبنا، رهبر اخوانالمسلمین، برادر خود عبدالرحمان البنا و استاد محمداسعدالحکیم را به فلسطین اعزام کرد.
سعید رمضان، یکی از رهبران اخوانالمسلمین، نخستین شعبه اخوان را در ۴ آبان ۱۳۲۴/ ۲۶ اکتبر ۱۹۴۵ در بیتالمقدّس بنیاد گذاشت. در ۱۳۲۶ش/۱۹۴۷، اخوانالمسلمین در فلسطین با حدود ۲۵ شعبه، بالغ بر دوازده تا بیست هزار نفر عضو فعال داشت و همه این شعبهها را اخوانالمسلمین مصر رهبری میکرد.
علت تاسیس
شکست کشورهای عربی از رژیم اشغالگر در جنگ شش روزه ۱۳۴۶ش/۱۹۶۷، از یکسو سبب تضعیف و انفعال شماری از گروهها و احزاب در جهان عرب شد و از سوی دیگر، شماری از گروههای اسلامگرا را به اقدام جدی برانگیخت و آنها را به عرصه سیاست سوق داد.
تبدیل به نیروی سیاسی
در آغاز دهه ۱۳۶۰ش/۱۹۸۰، این جنبش به نیرویی سیاسی بدل شد و مبارزه مسلحانه با اشغالگران را با تشکیل سازمانی به نام «المجاهدون الفلسطینیون»، به مثابه بازوی نظامی اخوانالمسلمین در نوار غزه، آغاز کرد.
هدایت حماس توسط سه نهاد
فعالیت حماس را سه نهاد اصلی هدایت میکنند: دفتر سیاسی که تا امروز خالد مشعل ریاست آن را برعهده دارد؛ دفتر تبلیغاتی؛ و بازوی نظامی معروف به گردانهای شهید عزالدین قسام .
بیانیههای حماس با آیات قرآن شروع میشود و بر موضعگیریهای دینی و اخلاقی و التزام به شعائر مذهبی تأکید دارد.
متن این بیانیهها شامل حمله قلمی به اشغالگران و سیاستهای آنها و همچنین اعتراض صریح به حکام عرب و نقش آنها در شکستهای فلسطینیان و از دست رفتن فلسطین است.
اهداف حماس
برخی از اهداف حماس که با مطالعه عقاید حرکتهای سیاسی و گفتگو با رهبرانش مطرح شدهاند عبارتاند از:
۱) برقراری دولت اسلامی، که هدف کلی و عمومی حماس است.
حماس در طرح موضوع دولت خاطرنشان میکند که رابطه آزادسازی سرزمینهای اشغالی و برقراری دولت، رابطهای ساختاری است و تأسیس دولت از رهگذر آزادسازی میسر میشود.
۲) آزادسازی سرزمین فلسطین، که هدف راهبردی حماس است.
۳) اهداف مرحلهای که عبارتاند از: آزادسازی کرانه باختری و نوار غزه؛ اسلامی کردن جامعه فلسطین؛ تأکید بر مشروعیت پیکار مسلحانه؛ تداوم انتفاضه؛ پاسداری از وحدت ملی؛ برچیدن آبادیهای یهودینشین؛ آزادی زندانیان و عدم تجاوز به حقوق غیرنظامیان؛ و فعال کردن بیشتر کشورهای عربی و اسلامی برای حمایت از فلسطین.
۴) هدف کوتاه مدت که عبارت است از فلج کردن قدرت نظامی اسرائیل.
منبع: ویکی فقه