در دنیا به کارگیری فناوری تلفن همراه افزایش چشمگیری داشته است. در ایران نیز استفاده از فضای مجازی رو به افزایش است.
خانواده یک نهاد مستقل است، اعضای خانواده بسیار از بیرون تاثیر می‌پذیرند و تفکرات رفتارشان شکل می‌گیرد. اثرهای ناشی از تحولات رسانه بر نهاد خانواده بسیار زیاد است. اینترنت توانسته است با ورود خود به میان اعضای خانواده به سرعت به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی تبدیل شود تا آنجا که حذف آن از امور روزمره زندگی، امری اجتناب ناپذیر می‌باشد.¹ درمانگران حوزه خانواده روز به روز بیشتر به موضوع ارتباط و کاربرد و اهمیت آن در روابط اعضای خانواده توجه می‌کنند.² استفاده از فضای مجازی موجب شده است تعاملات اعضای خانواده، به ویژه زوجین با هم از راه گفتار و زبانی دچار دگرگونی‌های عمیقی شود، به گونه‌ای که کمتر با واژگان ارتباط برقرار می‌کنند و بیشتر وقت خود را در تنهایی و سیر در فضای مجازی میگذرانند. تاثیرات فضای مجازی می‌تواند در دو حوزه تاثیرات مثبت و منفی اتفاق بیفتد. در این بخش به بیان تاثیرات مثبت فضای مجازی می‌پردازیم.
۱.حمایت اجتماعی
حمایت اجتماعی می‌تواند بین گروهی از افراد به دست آید که از راه رایانه به طور مرتب با هم ارتباط برقرار می‌کنند، زیرا در شبکه‌های اجتماعی بین اعضا نوعی همسانی و آشنایی به وجود می‌آید که دارای ارزش‌ها، معیارها، زبان، علائم و ابتکارات مخصوص به خود است و تک تک افراد با این هنجارها همنوایی می‌کنند. افراد در فضای مجازی بدون اینکه احساس ترس، طرد شدن و مورد قضاوت قرار گرفتن وجود داشته باشد، اظهار نظر می‌کنند. این نوع اجتماع، پویایی گروهی و حمایت اجتماعی به وجود می‌آورد، به ویژه برای انسانی که شرایط محیطی ایجاب می‌کند که در خانه بماند. این حمایت اجتماعی که در گذشته با شبکه همسایگی و ارتباطات به دست می‌آمد و اکنون بسیاری از جوامع آن را از دست داده‌اند، از راه اینترنت راحت به دست می‌آید. مثلاً بارها شاهد این موضوع بوده‌ایم که کاربران فعال فضای مجازی توانستند از طریق فضای مجازی کمک‌های مالی به افرادی که دچار بیماری، ناتوانی جسمی و یا حتی تهیه دیه برای افراد زندانی یا حتی اعدامی اقدام نمایند و این افراد را از نوعی حمایت اجتماعی برخوردار کنند.
۲.احساس اعتماد به نفس
در خانواده می‌توان فرزندان کمرو و خجالتی را به تدریج با اینترنت درمان کرد و فرصتی برای اجتماعی شدن فرد خجالتی فراهم کرد. افراد حاضر در فضای مجازی به دلیل نبود ارتباط چهره به چهره و ناشناس بودن راحت‌تر می‌توانند ابراز وجود نمایند و نظر خود را بیان کنند.
۳.افزایش دانش
اعضای خانواده می‌توانند آگاهی خود را از راه شبکه‌های مجازی بالا ببرند. آموزش‌های زیادی در رابطه با علوم مختلف در فضای مجازی مطرح می‌شود. کاربران در فضای مجازی این امکان را دارند که به طرح مسئله بپردازند و از دیگران برای حل آن کمک بگیرند. نیروی فکری چندین هزار کاربر در ارائه راه حل مسئله در زمینه‌های گوناگون و به اشتراک گذاشتن تجربیات خود می‌تواند بسیار مفید باشد. امروزه افراد به تنهایی تصمیم نمی‌گیرند یا به تنهایی به مسائل نمی‌اندیشند.³
۴.گسترش ارتباط اعضای خانواده
در شبکه اجتماعی مجازی بدون محدودیت زمانی، می‌توان با دوستان و حتی اعضای خانواده دور از کاربر ارتباط داشت. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد بالا رفتن میزان استفاده از ابزارهای ارتباطی تکنولوژی تاثیر مثبت در برقراری ارتباط میان زوج‌ها داشته است. زوج ها می‌توانند با استفاده از ابزار ارتباط اینترنتی به روابط خود توسعه دهند. تنظیم روابط میان زوج‌ها از راه کسب اطلاعات کاربردی مجازی، کنترل تضادها به کمک بیان احساسات افکار از طریق نت، کاهش اضطرابی که نتیجه مواجهات رو در رو می‌باشد و نشان دادن تعهد به زوج با همگانی کردن این امر در فضای مجازی از جمله کمک‌های فضای مجازی به مدیریت روابط همسران و دیگر اعضای خانواده است.
۵.افزایش صمیمیت
فضای مجازی محیطی است که کاربران را به همدیگر وابسته و ارتباط بین آنها را صمیمی می‌کند. در این شبکه‌ها به دلیل قالب بودن فرهنگ و ادبیات غیر رسمی، فضای صمیمانه برای برقراری ارتباط و گفتگو فراهم است. این موضوع سبب می‌شود که افراد با هر میزان تحصیلات یا موقعیت اجتماعی به راحتی به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند.
۶.دستیابی سریع اطلاعات
دسترسی به اطلاعات یکی از نیازهای بشریت است که افزون بر پژوهشگران انسان‌های عادی به طور فطری حس کنجکاوی دارند. کاربران فضای مجازی در اینترنت به دنبال پاسخ سوال‌هایی هستند که در دنیای واقعی ممکن است هیچگاه به آن دست نیابند. فضای مجازی یکی از منابع مهم اطلاعاتی است که به صورت منظم دسته‌بندی شده است و به آسانی با یک کلیک می‌تواند اطلاعات زیادی را در اختیار کاربر بگذارد، در حالی که پیدا کردن مطالب مورد نیاز در کتاب‌ها بسیار زمانبر خواهد بود.
۷.بروز خلاقیت
از نقش‌های مثبت فضای مجازی در خانواده ظهور خلاقیت است. فضای مجازی افراد را به سمت خلاق شدن هدایت می‌کند و هر شخص می‌تواند در گوشه‌ای از این دنیا نقش ایفا کند. کیفیت آزادی بخشی اینترنت، کاربران را دعوت می‌کند تا به تفکر، تجربه، بازی، فعالیت‌های گروهی و ارتباط بپردازند. اینترنت همواره محیطی را پدید آورده است که همگان می‌توانند با تکیه بر توانایی‌ها و استعدادهای خود دست به ابداع بزنند. از میان رفتن محدودیت مکان، زمان، نبود کنترل و انتقاد، ناشناس ماندن، امکان خیال پردازی و تنوع گوناگون محیط‌های اینترنتی فرصت مناسبی را برای بروز خلاقیت فراهم می‌کند. این فرصت می‌تواند به اشخاصی کمک کند که در محیط‌های حقیقی قادر به ایده پردازی و خلاقیت نیستند و از این راه ایده‌های خود را عملی سازند و به اقتصاد خانواده کمک کنند. این مسئله به ویژه برای بانوان در ایران می‌تواند فرصت خوبی برای تامین مخارج خانواده ایجاد کند.
۸.رشد فرهنگی
اینترنت به دلیل نقش ویژه‌ای که در انتقال و انتشار فرهنگ‌ها دارد، می‌تواند به رشد و اعطای خانواده و جامعه کمک شایانی کند.⁴ از راه فضای مجازی می‌توان ایده‌ها و نظریات فرهنگی را توسعه داد و به گسترش آن کمک کرد.
۹.توسعه اقتصادی
هر روزه در رسانه‌ها آمارهای زیادی از مشاغل اینترنتی درج و شغل‌های نوینی در فضای مجازی ایجاد می‌شود. فضای مجازی هزاران شغل برای کارکنان صنایع رسانه‌ای فراهم کرده و به صورت غیر مستقیم، برای میلیون‌ها خانواده دیگر شرایطی فراهم آورده است که زندگی خود را با فعالیت‌های مربوط به اینترنت تامین کنند.⁵
۱.جعفری و دیگران.خانواده و اسیب رسانه ایی:رایانه و اینترنت.ص۱۱و۳۷
۲.کوپر و وتر.خشونت و امنیت در خانواده.ص۷۰
۳.سلیمانی پور.شبکه های اجتماعی؛فرصت و تهدیدها.ص۱۵
۴.جعفری و دیگران.خانواده و آسیب رسانه ای:رایانه و اینترنت.ص۸۵
۵.همان.ص۶۵