تنها مشکلی که ممکن است پذیرش شبهه تحریف قرآن کریم برای مسلمانان ایجاد کند، اختلال در معنا و مفهومبخشیِ کمی از آیاتالاحکام میباشد، اما این اشکال با مراجعه به احادیث معتبر معصومان علیهمالسلام برطرف خواهد شد.
یکی از شبهاتی که متوجه تعالیم اسلامی شده، چالش تحریف قرآن کریم میباشد. عالمان مسلمان به فراخور وظیفه خویش، از این شبهه پاسخ دادهاند. معمولا بیشتر پاسخها بر روی بررسی و تحلیل احادیث و گزارشهای مربوط به جمعآوری قرآن مجید متمرکز میشود.
اما میتوان این شبهه را با نگاهی دیگر نیز پاسخ داد:
آنچه که در تمسک و بهرهمندی از قرآن کریم اهمیت دارد، نه فقط خواندن آیات؛ بلکه عمل کردن به مضمون آیات آن میباشد و هیچ فقیه شیعهای برای استنباط احکام شرعی، خود را بینیاز از رجوع به آیات قرآن ندانسته است.
آیات قرآن را در یک دستهبندی میتوان به دو گروه تقسیم کرد؛
گروه نخست، آیات با موضوع اخلاق و عقاید اسلامی است که به عمل مکلف ارتباطی ندارد و بیشترین تعداد را در میان آیات قرآن دارند.
گروه دوم، آیاتالاحکام هستند که تعداد آنها بسیار محدود و نزدیک به پانصد آیه میباشد. اینها آیاتی با موضوع احکام و تکالیف روزمره مسلمانان هستند که به صورت قوانین کلی بیان شدهاند. آیاتالاحکام نیز به دو بخش تقسیم میشوند؛ برخی مربوط به تکالیف عبادی مثل نماز و روزه است و برخی دیگر، مربوط به امور سیاسی و حکومتداری است.
بیتردید اگر تحریف و ایجاد نقص در قرآن پذیرفته شود، توسط کسانی صورت گرفته که به ظاهر مسلمان بوده، ولی واقعاً دشمنان قرآن و اسلام بودند. همچنین تحریف قرآن آنگاه میتوانست برای این افراد دنیاطلب و سودجو نتیجهبخش باشد که بتوانند از مسیر قرآن به اهداف دنیوی خود برسند. این هدف نیز وقتی محقق میشد که در قرآن کریم آیات مربوط به معرفی جانشین واقعی و بلافصل پیامبر معظم اسلام صلیاللهعلیهوآله وجود نداشته باشد. پس احتمال تحریف در آیات مربوط به عبادت و تکالیف روزمره بسیار ضعیف میشود و در نتیجه اصل شبهه تحریف به بخش کوچکی از آیات قرآن کریم مرتبط خواهد بود.
بنابراین حتی اگر پذیرفته شود که تلاشها برای جمعآوری تمام قرآن بدون تحریف پس از خاتمالانبیاء صلیاللهعلیهوآله تا عصر اهلبیت علیهمالسلام به نتیجه مطلوب نرسید و قرآن به صورت ناقص جمعآوری شد، اما احادیث فراوانی در منابع حدیثی شیعه نقل شده که ائمه علیهمالسلام به همین قرآن جمعآوری شده استناد کرده و شیعیان را به پیروی از آن توصیه کردند؛[1] زیرا همواره احادیث معصومان علیهمالسلام پیرامون وظایف و تکالیف روزمره مسلمانان وجود دارد و مشکلی از این جهت نیست.
پس احتمال وجود نقص و تحریف در قرآن کریم، نمیتواند مانع مراجعه مسلمانان و بهرهمندی آنان از آیات روحبخش قرآن شود.
پینوشت:
[1]. صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج1، ص193، کتابخانه آیتالله مرعشی.