مسئله نوپدید در روابط ایران و پاکستان هرچند ظاهری نگرانکننده دارد؛ اما ویژگیهای روابط راهبردی ایران و پاکستان و مختصات همسایگی که در آن عناصری همچون آسیبپذیری هر دو کشور از تروریسم وجود دارد، باعث خواهد شد که به زودی، ثبات به دیپلماسی تاریخی دو کشور برگردد.
سطح معادلات منطقه در طی هفته گذشته پیچیدهتر شده و به مرحلهای سخت و شکننده رسیده است. وضعیتی تعیینکننده در نظم آینده خاورمیانه که قطعاً بازیگران منطقهای را به سوی اقدامات جدید و بیسابقه سوق خواهد داد. در اینجا آنچه لازم است و میتواند منطقه را از مینهای کار گذاشته شدهِ درگیری و اختلاف نجات دهد، درک درست از واقعیتهای موجود همچون دوستی دیرینه ایران و پاکستان و تلاش برای حفظ آن است.
پاکستان به عنوان پرجمعیتترین کشور اسلامی که جمعیت آن حتی بیشتر از کشورهایی همانند روسیه است و تنها قدرت اتمی در جهان اسلام میباشد، برای خود نقش ویژهای قائل است؛ به ویژه به خاطر اختلافات مرزی با هندوستان و درگیریهای پراکنده با این کشور که تاکنون بارها تا آستانه یک جنگ بزرگ پیش رفته است. پاکستان در سیاست خارجی خود همیشه روابط دیگر کشورها را با هندوستان به عنوان یک پارامتر راهبری در نظر گرفته است و هرگونه اقدام را که به تضعیف موقعیت این کشور در برابر هند منجر شود را برنتابیده است و مردم این کشور هم نمیتواند شاهد تحقیر رسانهای خود از سوی هند باشند.
لذا این قابلپیشبینی بود که اقدام دیگر همسایه پاکستان یعنی جمهوری اسلامی ایران در نادیدهگرفتن مرزهای جغرافیایی این کشور برای اسلامآباد سخت و دردناک بوده باشد، مسئلهای که برای مقامات جمهوری اسلامی روشن بوده و تهران درک درستی از آن داشته است.
از این روی در تحلیل هدفگرفتن برخی نقاط مورد استفاده از تروریستها در داخل پاکستان و سپس اقدام متقابل پاکستان، این احتمال را باید در نظر گرفت که تهران و اسلامآباد در یک پروژه واحد و برنامهریزی شده، تقسیم کار کردهاند. به ویژه اینکه تهدید ایران برای انتقام از ترورهای رخ داده در اوائل دیماه، دچار یک وقفه طولانی و سپری شدن زمان شده بود که احتمالاً به خاطر مذاکرات پنهان هر دو کشور باشد.
احتمال همکاری ایران و پاکستان از آنجایی تقویت میشود که به صورت خلاصه و مستقیم از سوی برخی شخصیتهای پاکستان همچون مسئول جمعیت امت واحده به آن اشاره شده است.[1]
در پایان باید گفت، هر دو کشور به خاطر تبعات تروریسم، همیشه دارای یک نگاه مشترک بودهاند و بیگمان هیچکدام از سرویسهای اطلاعاتی دو کشور تاکنون از تروریستها به عنوان ابزاری علیه یکدیگر استفاده نکردهاند؛ چراکه اصولاً میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان هیچگونه اختلاف مرزی یا تاریخی وجود ندارد و هر دو کشور ترجیح میدهند مسائل دیگری را در اولویت قرار دهند؛ بنابراین حاشیههای به وجود آمده در روابط دو کشور سطحی بوده و به زودی ثبات سیاسی در پایتختهای دو کشور به جایگاه خود باز خواهد گشت.
پینوشت:
[1]. خبرگزاری مهر، mehrnews.com/x33YNK.