برای شناخت صلاحیت افراد در تصدی مسئولیت تحقیق درباره عملکرد قبلی آن‌ها بسیار مفیدتر از مطالعه برنامه و ادعاهای آن‌هاست. در این میان ضعیف‌ترین و غلط‌ترین کار تکیه صرف به گزارش افراد درباره یکدیگر است.
برای شناخت انسان‌ها دقت و مطالعه رفتار آن‌ها بسیار راهگشاتر از تکیه‌بر گفتار ایشان است. انسان عموماً آن‌گونه که می‌اندیشد، رفتار می‌کند؛ اما چه‌بسا به دلایل مختلف و به‌تناسب موقعیت‌های متنوع کلام افراد با اندیشه آنان همسو نگردد یا نتواند به‌درستی تفکرات بشر را منعکس کند. خداوند متعال به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرماید: «قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ»؛[1] «بگو: اگر خدا را دوست دارید، پس مرا پیروی کنید تا خدا هم شما را دوست بدارد، و گناهانتان را بیامرزد». در این آیه شریفه تبعیت در عمل، ملاک محبت حقیقی دانسته شده است.
انتخابات و شناخت اصلح
اگر بخواهیم صرفاً به گفتمان و ادعاهای جریانات سیاسی و کاندیدای نمایندگی تکیه کنیم و از عملکرد ایشان در حیطه کاری خودشان غافل باشیم، حتماً در انتخاب صحیح دچار مشکل خواهیم شد. در ایام نزدیک به انتخابات، انواع و اقسام وعده‌ها داده می‌شود و ناگهان مردم، عزیز همه می‌گردند. نباید ادعاهای شخصی که در کارنامه خود بی‌عرضگی‌های مختلفی را به یادگار گذاشته یا سابقه‌ای فاسد دارد، پذیرفت. ملاک اصلی برای شناخت افراد عمل آن‌هاست.
علامه طباطبایی آن‌گونه که عمل می‌کرد یا آن‌گونه که برخی گزارش می‌کنند؟!
اگر ملاک شناخت صرفاً گفتار شخص باشد، احتمال خطا بسیار بالاست، چه برسد که تنها به گزارشی محدود از گفتار او اعتماد کنیم. برخی مدعی شده‌اند که مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌علیه حدود سال 60 شمسی درباره انقلاب اسلامی ایران فرمودند: «در این انقلاب یک شهید واقعی بود که مظلومانه هم شهید شد و آن اسلام بود».[2] آیا این گزارش برای شناخت نظر سیاسی مرحوم علامه طباطبایی قابل اتکاست؟ به نظر می‌آید عملکرد ایشان، شاگردان انقلابی و بزرگی که تربیت کرده‌اند؛ مانندِ شهید بهشتی، استاد شهید مرتضی مطهری، مرحوم علامه مصباح و آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی خلاف این مطلب را نشان می‌دهد. اگر ایشان با انقلاب ضدیت داشت چرا شاگردان خویش را از همراهی با انقلاب منع نکرد؟ نزدیکان مرحوم علامه چنین گزارشی را تأیید نمی‌کنند و دختر ایشان به‌صراحت و شدت هر چه تمام این ادعا را رد و انکار می‌نماید.[3]
با «می‌گویند» نمی‌شود انسان‌ها را شناخت؛ حتی با استناد به گفته خودشان نیز شناخت عمیقی حاصل نمی‌گردد. مشاهده سبک زندگی و سیره عملی بسیار راهگشا و مفیدتر از هر چیزی است. در انتخابات به گفتمان‌ها گوش بسپاریم؛ اما دل درگرو عملکردها داشته باشیم.
پی‌نوشت:
[1]. آل‌عمران: 31
[2]. وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، شهید واقعی انقلاب اسلام بود: http://kooshaa.ir/post/144.
[3]. مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آیا علامه گفته بود: «تنها شهید این انقلاب اسلام است»؟: B2n.ir/n00076.