آيا در بهشت زاد و ولد هست يا خير؟ اگر نيست، تكليف كساني كه در دنيا به هر دليلي زاد و ولد نداشته اند چه مي شود؟ اين كه گفته مي شود جزئيات آخرت براي ما روشن نيست يعني چه؟
پاسخ:
بهشت، يعني كانون انواع مواهب و نعمت هاي الهي، اعم از مادي و معنوي، وسرانجام همه سعادتمندان است. در آيات و روايات درباره صفات بهشتيان، نعمتهاي بهشت و... مطالب بسياري آمده است. با اين وجود ما هر ترسيمي كه از بهشت و نعمت هاي آن در ذهن خود داشته باشيم و هر فكري در سر بپرورانيم با معيارها و مفاهيمي است كه از مواهب اين جهان داريم و ترسيم كاملي از بهشت نخواهد بود. زير ا بهشت، برتر و بالاتر و عميق تر از آن چيزي است كه ديده و خوانده ايم. به همين جهت است كه دانشمندان علوم ديني، در ترسيم بهشت تنها به آيات و روايات موجود بسنده نموده و از ترسيم جزئيات خودداري مي كنند.
نعمت هاي بهشت :هر چند در آيات و روايات نعمت هاي متعدد بهشت شمارش شده است. امّا از آن جا كه طبيعتِ محدود اين جهان به ما اجازه نمي دهد كه تصور همه جانبه اي از نعمت هاي مادي و معنوي جهان ديگر داشته باشيم و از سوي ديگر طبع تنوع طلب انسان خواهان انواع نعمت ها است، لذا در روايات و آيات پا از شمارش نعمت ها فراتر گذاشته شده و با صراحت اعلام گرديده كه آنچه در آنجا بخواهيد از نعمت هاي رنگارنگ مادي و معنوي در اختيار شما قرار مي گيرد. براي نمونه در آيه 71 سورة زخرف مي خوانيم: «در بهشت آنچه دل مي خواهد و چشم از آن لذت مي برد موجود است».
به عبارت ديگر در بهشت خداي متعال آن چنان قدرتي به انسان مي بخشد كه اراده او سبب پيدايش هرگونه موهبتي است به خلاف دنيا كه اراده انسان هميشه تابع وجود اسباب و فراهم بودن زمينه ها است ولي در قيامت به محض اين كه چيزي را مي خواهد و طلب مي كند به فرمان پروردگار ايجاد مي شود و اين امتياز عجيبي است.(1)
محدوده خواست بهشتيان :هر چند آيات قرآن كريم، بر اين نكته دلالت دارد كه بهشتيان هر آنچه بخواهند برايشان فراهم مي شود، امّا اين بدان معنا نيست كه آنان امور حرام، پست، رنج آور و جز اين ها را نيز بخواهند، در واقع در بهشت تقاضاي روح و نفس بهشتيان جز پاكي ها و لذت هايي كه در شأن يك انسان پاك است نخواهد بود. به تعبير ديگر بهشتيان با روح پاكي كه در آن جا دارند هرگز تمايل به خواست اعمال پست و رنج آور نمي كنند. چرا كه تمايل و كشش روح نسبت به چنين اموري از ويژگي هاي ارواح بيمار دوزخي است.
حاصل آن كه بهشت عالمي است كه انسان به طور كامل با واقعيت ها هماهنگ مي شود:(2)
بهشت و زاد و ولد :در آن معلوم مي شود كه از نظر عقلي درخواست فرزند از سوي بهشتيان و متولد شدن فرزند در آن جا مانع عقلي ندارد، امّا هم چنان كه گفتيم به خاطر كاستي درك انسان از چگونگي جهان آخرت حكم قطعي به زاد و ولد در آن جا نمي توان داد، مگر آن كه آيه يا روايت معتبري بر اين مسئله دلالت كند كه با بررسي هايي كه ما انجام داديم به آيه يا روايتي در اين زمينه دست نيافتيم.
به علاوه اگر كسي در اين دنيا زاد و ولد نداشته باشد و به خاطر آن دچار سختي و مشكل شود خداوند در آخرت پاداشي به او خواهد داد ولي لزومي ندارد كه به خاطر بچه دار نشدن در اين دنيا، حتماً در آن جهان داراي فرزند باشد بلكه ممكن است خداوند پاداش هاي ديگري به او بدهد كه از نعمت داشتن فرزند هم بالاتر باشد.
امّا اين كه مي گويند جزئيات معاد براي ما معلوم نيست به اين معناست كه اگر آيه يا روايتي در كار نباشد و معصومين ـ عليهم السلام ـ به ما خبر نداده باشند، عقل ما راهي براي شناخت جزئيات معاد ندارد ولي در مواردي كه دليلي درون ديني داشته باشيم يعني از طريق وحي يا اخبار غيبي كه از ناحيه معصومان صادر شده باشد در اين صورت بر همان اساس قضاوت مي كنيم. و لذا با قاطعيت مي گوييم در جهنم مثلاً هفت طبقه وجود دارد.(3) (يا اين كه در آخرت چيزي تحت عنوان حوض كوثر وجود دارد).(4)
پاورقی:
1. طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، قم، جامعه مدرسين، ج 17، ص 260.
2. مكارم شيرازي، ناصر و ديگران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1364 هـ .ش، ج 21، ص 116.
3. حجر:44.
4. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، ج8، ص 18، ح2.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات