رهروان ولایت ـ یکی از شبهات بیپایه و اساس اهلسنت به خصوص وهابیت بر ضد شیعه این است که شیعه مکتبی ساختگی و جعلی است، و در زمان صفویه و به منظور اداره کشور تاسیس شد و در صدر اسلام فرقهای با این عنوان و با این اعتقادات وجود نداشته است.
بدون شک کسانیکه این شبهه را مطرح میکنند یا انسانهای جاهل و نادانی هستند که هیچ اطلاعی از تارخ اسلام ندارند یا انسانهای مغرض و لجوجی هستند که برای رسیدن به اهداف خود از هیچ کاری فروگذار نکرده و دست به هر دورغی میزنند تا افکار غلط و نادرست خود را به مخاطبین خود القا کنند.
اگر به کتب تاریخی و روایی نگاه کنیم، خواهیم دید که لفظ شیعه را خود نبی اکرم(صلیاللهعلیهوآله) برای پیروان امیرالمومنین(علیهالسلام) به کار برده است و از همان زمان عده معدودی که بیش از حد علی بن ابیطالب(علیهالسلام) را دوست داشتند، به شیعه معروف شدند و بعد از رحلت پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) بر اعتقاد خود مبنی بر امامت و خلافت علی بن ابیطالب(علیهالسلام) تاکید داشته و با اوبکر بیعت نکردند و در خانه علی بن ابیطالب(علیهالسلام) تجمع کردند؛ آنان صحابه بزرگ پیامبر و تربیت شده خود حضرت بودند.
آنها افرادی همچون سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، زبیر و.. بودند که همه آنان از صحابه بزرگ پیامبر و پیشگامان در ایمان و یاریکنندگان اسلام بودند. بنابراین تشيّع يك فرقه خاص جدا از اسلام نيست، بلكه شيعيان يك جماعتى هستند كه تمام اعمال و عقاید و اخلاق و روحيّات خود را بر اساس تعليمات اسلام قرار داده و از دستورات پيغمبراکرم(صلیاللهعلیهوآله) اطاعت کردهاند.
اگر به کتب روایی اهلسنت نظر کنیم خواهیم دید روایاتی را نقل کردهاند که نشان میدهد، اولین بار خود پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) کلمه شیعه را بر پیروان علی بن ابیطالب(علیهالسلام) اطلاق میکند؛ ما برای نمونه یک مورد را ذکر میکنیم:
سیوطی از علمای بزرگ اهل سنت در تفسیر خود چند روایات را نقل میکند که آیه شریفه «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّة[بینه/7]» در شان امیرالمومنین(علیهالسلام) است، از جمله اینکه حضرت رسول(صلىاللّهعليهوآله) فرمودند: «على، بهترين خلق عالم است». همچنین «ابن عباس» میگوید: چون اين آيه نازل شد، پیامبر اکرم(صلىاللّهعليهوآله) به على فرمودند: «خير البريّه» تو هستی و شيعيان تو که در روز قیامت، همه از خداى خود خشنود و خدا از همه شما خشنود خواهد بود». همچنین خود امیرالمومنین(علیهالسلام) فرمود: «رسول خدا(صلىاللّهعليهوآله) به من فرمود: آيا اين آيه را نشنيدهاى؟ «خير البريه» در اين آيه تو هستى و شيعيانت، وعده من و شما كنار حوض كوثر خواهد بود، در وقتى كه من براى حساب مىآيم در برابر امّتها و شما در آن هنگام با نام سفيد رويان و پاكيزگان خوانده مىشويد».[1]
طبق این روایات پیامبر اکرم (صلىاللّهعليهوآله) در زمان حیات خویش، به پیروان و محبان امیرالمومنین(علیهالسلام) لفظ «شیعه» را بکار میبرد و از آن زمان کسانیکه به امیرالمومنین(علیهالسلام) محبت بیش از حد داشتند، شیعه گفته میشد و بعد از رحلت پیامبر نیز به عنوان یک مکتب فکری و مستقل مطرح شدند.
«ابنخلدون» در این رابطه میگويد: در قضیه شوراى بعد از عمر، بسيارى از صحابه رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله) تشيّع على بن ابيطالب[علیهالسلام] را اظهار کردند و معتقد بودند كه فقط و فقط او استحقاق خلافت را دارد نه غير او، و چون در شورا خلافت به غير او سپرده شد، آن صحابه تأسّف خوردند، این افراد زبير، عمّار بن ياسر، مقداد بن اسود و غير آنها بودند، لكن چون در دين راسخ و استوار بودند و نمىخواستند الفت اسلامى از بين برود، از تاسف خوردن بیشتر تجاوز نكردند.[2]
«عبد اللّه عنان محامى» از علمای اهل سنت در کتاب خود مینویسد: «براى على بن ابیطالب[علیهالسلام] جماعت و حزبى بود که قائل به خلافت او پس از رسول اكرم(صلیاللهعلیهوآله) بدون فاصله بودند، اين جماعت، او و فرزندان او را سزاوارترين مردم براى خلافت مىدانستند. تا آنجا که میگويد: بسيار اشتباه است كه گفته شود بدو پيدايش شيعه هنگام جدا شدن خوارج از صف اصحاب على[علیهالسلام] بوده است، و آن جماعتى كه باقى ماندند، آنها را شيعه ناميدند به جهت باقى ماندن در صف ياران و حمايتكنندگان على[علیهالسلام]. سپس میگويد: اين حرف خطا و غلط است، چون همانطور كه گفته شد اوّل پيدايش شيعه بعد از رحلت پيغمبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) بلافاصله بوده كه خلافت را حقّ على[علیهالسلام] مىدانستند».
---------------------------------------
پینوشت:
[1]. تفسير الدر المنثور، ج 6، ص 379.
[2]. تاريخ ابن خلدون، ج 3، ص 171.
[3]. تاريخ الجمعيّات السرّيّه و الحركات الهدّامة، ص 26.