چکیده: علمای اهل سنت به جز وهابیان عموماً فتوی به جواز بلکه استحباب زیارت قبر شریف پیامبراکرم(صلیالله علیه واله و سلم) را صادر نموده‌اند
سوال: آیا در فرهنگ و آداب اسلامی سفر برای زیارت قبر رسول اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) بدعت و کفر محسوب می‌شود؟ به کسانی که این معتقد به حرمت این سفر هستند چه جوابی می‌دهید؟
جواب:
قبل ازاینکه به این سوال پاسخ دهیم لازم به ذکر است که منابع استخراج معارف مبانی اسلامی در مذاهب اسلامی تا حدودی متفاوت است وجه تمایز استخراج این منابع را می‌توان در حجیت و عدم حجیت عقل مشاهده نمود. و فصل مشترک تمام مذاهب اسلامی را در حجیت کتاب و سنت می توان مشاهده نمود.از این رو به نظر میرسد برای یک جواب متقن و علمی لازم است از فصل مشترک بین مذاهب برای جواب به این مطلب بیشتر استفاده شود.
استدلال به آیات
یکی از دلایل قرآنی که لزوم و شرعیت سفربرای زیارت رسول اکرم(صلی الله علیه و اله و سلم) را تأیید می‌نماید آیه 64سوره مبارکه نساء است در این آیه شریف خداوند متعال می‌فرماید: ِ«وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً؛[نساء/64] و اگر آنان وقتى به خود ستم كرده بودند، پيش تو مىآمدند و از خدا آمرزش مىخواستند و پيامبر [نيز] براى آنان طلب آمرزش مىكرد، قطعاً خدا را توبهپذيرِ مهربان مىيافتند.»
این آیه شریف به خوبی حاکی از اهمیت و جایگاه دعای پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله و سلم) در حق امت است. به این معنا که دعای پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله و سلم) نزد خدای متعال آن قدر ارزشمند است که می توان رحمت و مغفرت الهی را برای امت به و افراد گنهکار به دنبال داشته باشد.
از طرفی با توجه به وجود دلایل متقن قرآنی، روایی، و عقلی این مطلب به اثبات رسیده است که اصالت وجودی افراد در حیات دنیوی و اخروی به روح آنها وابسته است؛ از این رو با توجه به جاودانه بودن روح انسانی و زنده بودن آن حتی بعد از مرگ جسمانی افراد؛ عقلی و حتی شرعی به نظر میرسد که برای رسیدن به رحمت و مغفرت الهی متوسل به دعای مستجاب پیامبر اعظم(صلی الله علیه و اله و سلم) شد.
متون اهل سنت و زیارت قبر پیامبر اکرم(ص)
در خصوص اهتمام صحابه به زیارت قبر شریف پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله و سلم) این بیان شده است. سفیان بن عنبر از عتبی که هر دو از مشایخ شافعی‌اند نقل می‌کند: کنار قبر پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله و سلم)
بودم اعرابی‌ای وارد شد و خطاب به رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) عرض کرد. ِ«وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً؛[نساء/64]. من به نزد تو آمده‌ام و از گناهان خود استغفار مینمایم و تو را شفیع نزد خداوند آورده‌ام، آنگاه گریه کرد و اشعاری درباره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله و سلم) سرود.[1]
اگر این عمل جایز نبود چرا صحابه خصوصاً امام علی(علیه السلام) که درآن مکان حاضر بودند از آن منع نفرمودند.[2]
اهمیت و ارزش زیارت قبر شریف پیامبراکرم(ص) در کتب اهل سنت:
1-عبدالله بن عمر از پیامبراکرم(صلی الله علیه واله و سلم) نقل می‌کند:
«من زار قبری وجبت له شفاعتی؛[3] هرکس به زیارت قبر من آید شفاعتم بر او واجب می‌شود.»
2- و همچنین در کتب عامه از رسول اکرم(صلیالله علیه واله و سلم) این چنین نقل شده است:
«من حج فزار قبری بعد وفاتی کان کمن زارنی فی حیاتی؛[4] هرکس حج به جای آورد وقبر مرا بعد از وفاتم زیارت کند، مثل کسی است که مرا در زمان حیاتم زیارت کرده باشد.»
3-ابن عباس از پیامبراکرم(صلیالله علیه واله و سلم) نقل کرده که حضرت فرموند:
«من زارنی فی مماتی کان کمن زارنی فی حیاتی، و من زارنی حتی ینتهی الی قبری کنت له یوم القیامه شهیداً_ او قال _ شفیعاً؛[5] هرکس مرا بعد از مرگم زیارت کند همانند کسی خواهد بود که در زمان حیاتم مرا زیارت کرده است. و هر کس مرا زیارت کند تا اینکه به کنار قبر من برسد من گواه او- شفیع او - در روز قیامت خواهم بود.»
زیارت قبر پیامبر اکرم (صلیالله علیه واله و سلم) در سیره صحابه:
توجه صحابه به زیارت قبر شریف پیامبراکرم(ص)
بیهقی به سندخود از ابی محمد بن منکدر این چنین نقل می‌کند: جابر را دیدم در حالی که در کنار قبر رسول الله(صلیالله علیه واله و سلم) بود می‌گفت: «هاهنا تسکب العبرات، سمعت رسول الله(صلیالله علیه واله و سلم) یقول: [6]ما بین قبری و منبری روضه من ریاض الجنه»
اهل سنت و وفتوی استحباب زیارت قبر شریف پیامبراکرم(ص)
علمای اهل سنت به جز وهابیان عموماً فتوی به جواز بلکه استحباب زیارت قبر شریف پیامبراکرم(صلیالله علیه واله و سلم) را صادر نموده‌اند برای نمونه به یک مورد از این فتاوی اشاره می‌کنیم:
قاضی عیاض مالکی (متوفای 544ه.ق) می‌گوید:
«و زیاره قبره (صلیالله علیه واله و سلم) سنه مجمع علیها وفضیله مرغب فیها؛[7] و زیارتقبر پیامبر (صلیالله علیه واله و سلم) سنتی است که برآن اجماع شده و فضیلتی است که درآن رغبت شده است.»
______________
[1]. وفاء الوفاء، سمهودی:ج4، ص1361.
[2]. همان،ج2،ص612.
[3]. سنن دارقطنی،ج2،ص278،ح194.
[4]. المعجم الکبیر،طبرانی: ج12،ص 310، ح13497.
[5]. شفاء السقام، ص38. وفاء الوفاء، سمهودی:ج4، ص1346.
[6]. شعب الایمان، ج3ص491.
[7]. شرح الشفا، خفاجی،ج3ص515.
منبع تحقیق: پیامبر شناسی و پاسخ به شبهات،علی اصغر رضوانی انتشارات مسجد مقدس جمکران
نظرات
جواز قیام برسر قبر نهفقط نماز خواندن البته مومنان در این ایه.
سلام ایه روشنتر از اینکه درج کرده اید
إین ایه قران در سوره توبه می باشد.
خدا به پیغمبر ص می فرماید برسر قبر مومن جایز هست نماز و قیام کردن . دقت فرمایید نه فقط نماز مرده بلکه خود قیام جایز می باشد.
دقت فرمایید.
وَلاَ تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلاَ تَقُمْ عَلَىَ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُواْ وَهُمْ فَاسِقُونَ ﴿۸۴﴾
ترجمه: خرمشاهی: و هرگز بر هيچيك از آنان هنگامى كه درگذشت نماز مخوان و بر سر گور او مايست، چرا كه اينان به خداوند و پيامبر او كفرورزيدهاند و در نافرمانى مردهاند.