چکیده: از تعبيرات موجود در در سوره کوثر استنباط مىشود كه خير كثير همان فاطمه زهرا(سلام‌اللّه‌عليها) است، زيرا نسل و ذريه پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به وسيله همين دختر گرامى در جهان انتشار يافت.
رهروان ولایت ـ قرآن کریم در سوره مبارکه «کوثر» می‌فرماید: «إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ: ما به تو كوثر عطا كرديم». یکی از بحث‌های مهم در این سوره این است که بدانیم منظور از «کوثر» در آیه اول چیست و خداوند متعال چه چیزی را به پیامبر عظیم الشان خود(صلی‌الله‌علیه‌وآله) عطا کرده است؟
برای پاسخ به این سوال باید دید شان‌النزول این سوره چه بوده است؛ در رابطه با شان‌النزول اين سوره آمده است: «عاص بن وائل» كه از سران مشرك بود، پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به هنگام خارج شدن از مسجد الحرام ملاقات كرد، و مدتى با حضرت گفتگو نمود، گروهى از سران قريش در مسجد نشسته بودند و اين منظره را از دور مشاهده كردند، هنگامى‌كه «عاص بن وائل» وارد مسجد شد، به او گفتند: با كه صحبت مىكردى؟ گفت: با اين مرد «ابتر» اين تعبير را به این خاطر انتخاب كرد كه «عبد اللَّه» پسر پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دنيا رفته بود، و عرب كسى كه پسر نداشت را ابتر (يعنى دم بریده) مىناميد، و لذا قريش اين نام را بعد از فوت پسر پيغمبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) براى حضرت انتخاب كرده بود. لذا سوره «کوثر» نازل شد و پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به نعمت‌هاى بسيار و كوثر بشارت داد، و دشمنان او را ابتر خواند.[1]
اما راجع به تفسیر کوثر و این‌که منظور خداوند متعال از کوثر چیست، چند قول وجود دارد که به بررسی آن‌ها می‌پریدازیم: «كوثر» وصف است كه از «كثرت» گرفته شده است، و به معنى خير و بركت فراوان است، و به افراد سخاوت‌مند نيز كوثر گفته مىشود. در روايتى آمده است كه وقتى اين سوره نازل شد پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر فراز منبر رفت و اين سوره را تلاوت کرد، اصحاب عرض كردند: اين چيست كه خداوند به تو عطا فرموده؟ حضرت فرمود: «نهرى‌ست در بهشت، سفيدتر از شير، و صاف‌تر از بلور، در دو طرف آن قبههايى از در و ياقوت است...». امام صادق(علیه‌السلام) نیز فرمودند: «كوثر نهرى‌ست در بهشت كه خداوند آن را به پيغمبرش در عوض فرزندش عبداللَّه به او عطا کرد».
بعضى نيز گفتهاند: «منظور، حوض كوثر است كه به پيامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اختصاص دارد و مومنان به هنگام ورود در بهشت از آن سيراب مىشوند». برخی آن را به «نبوت» تفسير كرده‌اند، و برخی ديگر به قرآن، و برخی نیز به كثرت اصحاب و ياران، و برخی دیگر به كثرت فرزندان و ذريه كه همه آن‌ها از نسل دخترش فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) به وجود آمدند، و آن‌قدر فزونى يافتند كه از شماره بيرونند، و تا روز قيامت نیز يادآور وجود پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند، بعضى نيز آن را به «شفاعت» تفسير كرده و حديثى از امام صادق(علیه‌السلام) را در اين زمينه نیز نقل کردهاند.
البته همه این اقوال قابل جمع است و می‌تواند مصداقی از کوثر باشد، و مصداق‌هاى بسيار ديگرى نيز دارد كه ممكن است به عنوان مصداقى براى آيه ذكر شود. به هر حال تمام مواهب الهى بر شخص پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در تمام زمينهها حتى پيروزی‌هايش بر دشمنان، و حتى علماى امتش كه در هر عصر و زمان مشعل فروزان قرآن و اسلام را پاس‌دارى مىكنند، و به هر گوشهاى از جهان مىبرند، همه در اين خير كثير وارد هستند.
البته نباید فراموش كرد که خداوند متعال زمانی اين سخن را به پيامبرش مىگويد كه آثار اين خير كثير، هنوز ظاهر نشده بود، اين خبرى بود از آينده‌ای نزديك و دور، خبرى بود اعجازآميز و بيان‌گر حقانيت دعوت رسول اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله).[2]
اين نعمت عظيم و خير فراوان شكرانه‌ای عظيم هم لازم دارد، لذا مىفرمايد: «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ: اكنون كه چنين است، فقط براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن». هر چند شكر مخلوق هرگز حق نعمت خالق را ادا نمىكند.
فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) مصادیق بارز كوثر است
گفتيم كوثر يك معنى جامع و وسيع دارد، و آن خير كثير و فراوان است، و مصاديق آن زياد است، ولى بسيارى از علماى شيعه يكى از روشن‌ترين مصداق‌هاى آن را وجود مبارك حضرت فاطمه زهرا(سلام‌اللَّه‌عليها) دانستهاند، چرا كه شان‌النزول آيه مىگويد: آن‌ها پيغمبر اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را متهم مىكردند كه بدون پسر و دم بریده است، قرآن ضمن نفى سخن آن‌ها مىگويد: ما به تو كوثر داديم.
از اين تعبير استنباط مىشود كه اين خير كثير همان فاطمه زهرا(سلام‌اللَّه‌عليها) است، زيرا نسل و ذريه پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به وسيله همين دختر گرامى در جهان انتشار يافت، نسلى كه نه تنها فرزندان جسمانى پيغمبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بودند، بلكه آیين او و تمام ارزش‌هاى اسلام را حفظ كردند، و به آيندگان ابلاغ نمودند، نه تنها امامان معصوم(علیهم‌السلام) كه آن‌ها حساب مخصوص به خود دارند، بلكه هزاران هزار از فرزندان فاطمه(سلام‌اللَّه‌عليها) در سراسر جهان پخش شدند كه در ميان آن‌ها علماى بزرگ و نويسندگان و فقها و محدثان و مفسران والا مقام و فرماندهان عظيم بودند كه با ايثار و فداكارى در حفظ آیين اسلام كوشيدند.[3]
------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. مجمع البيان، ج 10، ص 549.
[2] و [3]. تفسير نمونه، ج27، ص 368-379.
نظرات
خوب. جامع وکامل بدون غرض