چکیده: رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلّم): «بالاتر از هر نيكى، نيكى ديگرى است تا اينكه انسان در راه خدا كشته گردد، هنگامى كه كسى در راه خداوند متعال شهيد گردد، هيچ نيكى و خيرى بالاتر از آن نيست.»
مسئله جهاد که از فروعات دین ما شمرده می شود، از اهمیت ویژه ای نزد خدای متعال برخوردار است. به طوریکه در سوره مبارکه عادیات وقتی می خواهد قسم یاد کند؛ به اسب های رزمندگان قسم یاد می کند. می فرماید:«وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحًا،[عادیات/1] سوگند به اسبان دونده اي كه نفس زنان (به سوي ميدان جهاد) پيش رفتند.»
از این آیه به خوبی می توان دریافت که جهاد در راه خدا دارای چه منزلتی است که چنین قسمی را یاد می کند، در آیه ی بعد دوباره قسم یاد می کند، اما به چه چیزی؟ « فَالْمُورِيَاتِ قَدْحًا،[عادیات/2] به آن جرقه‌هایی که از زیر سم اسبان (بر اثر برخورد باسنگ) افروخته می شود.»
امیر مومنان علی (علیه السلام) نیز در نهج البلاغه شریف می فرماید: «جهاد در راه خدا، درى از درهاى بهشت است، كه خدا آن را به روى دوستان مخصوص خود گشوده است.» [1]
و اگر مزد این جهاد در راه خدا با شهادت تکمیل شود، شهداء به حیاتی نائل می شوند که عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ [آل عمران169] اند.
در تعریف این مقام، مرحوم امام راحل می فرماید: «ما خاکیان محجوب یا افلاکیان چه دانیم که این «ارتزاق عند رب الشهدا» چی است. چه بسا مقامی باشد که خاص مقربان درگاه او (جل و علا) و وارستگان از خود و ملک هستی باشد. پس مثل منِ وابسته به علایق و وامانده از حقایق چه گویم و چه نویسم، که خاموشی بهتر و شکستن قلم اولی است.» [2]
اما این درب بهشت (جهاد) در کشور ما و در زمان دفاع مقدس به روی رزمندگان این سرزمین گشوده شد، و به امتداد هشت سال این دروازه باز بود، و در این مدت خدای متعال خاصان خود را از میان بقیه جدا کرد و نزد خود ماوا داد، بدین ترتیب شهدای عزیز در حریم خلوت الهی وارد شدند.
مطلب دیگر آنکه شکی در این نیست که این عزیزان به فوض عظیم نائل شدند، و موجب فخر و شرف ما هستند. و الان هم که بعد از سال ها استخوان و پلاک جگرگوشه های این مملکت وارد فضای کشور می شود بر اینکه فضای کشور را نورانی و معطر می کنند، سر رشته ی هزاران دل سرگشته را در دست می گیرند و با خود می برند.
این از خاصیت مردن در راه الهی است که به تعبیر قرآن نمردن است، این خاصیت شهادت در راه خداست که به بیان قرآن «يَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ» [آل عمران170] در پیشگاه الهی که خود غرق در فضل و رحمت الهی اند، انتظار کسانی را می کشند که هنوز به آنها ملحق نشده اند.
یعنی شهید با آن عظمت که در عالم ملکوت، علما و بزرگان و زهاد و عبّاد با حسرت به جایگاه آنان نگاه مى کنند، بخواهد از عالم ملکوت تنزل پیدا کند و به زمین خاکی بیاید و انسان های فرو رفته در حجاب و ظلمت را بیرون بکشد. که در مقاطعی از زمان این اتفاق می افتد، و استخوان های بی جان آنها روح تازه ای به پیکر این جامعه می بخشند.
البته در روایات آمده است که شهید آرزوی برگشت به دنیا را دارد و لیکن برای مقصودی دیگر. پیامبر گرامي (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرموده‌اند: «هيچ كس از افرادي كه وارد بهشت شده باشند آرزوي برگشتن به دنيا را نمي‌كند، مگر شهيد؛ كه آرزو دارد به دنيا برگردد و ده بار شهيد شود. و اين به خاطر كرامت هايي است كه شهدا در هنگام شهادت نزد خدا مشاهده مي‌نمايند.» [3]
خلاصه اینکه گشوده شدن این در بهشت بر روری برخی از بندگان، از الطاف جلیه الهی بود که خیلی ها از آن محروم ماندند، اما نباید نا امید شد، چرا که به تعبیر رهبر معظم انقلاب: «آن روزها دروازه ای برای شهادت داشتیم اما امروز معبری تنگ. هنوز هم برای شهادت فرصت هست؛ دل را باید صاف کرد.» [4]
- - - - - - - -
پی نوشت:
[1] نهج البلاغة، خطبه27، ترجمه دشتى ؛ ص75
[2] پایگاه آستان مقدس امام خمینی
[3] جامع أحاديث الشيعه، آیت الله بروجردی، ج 13، صفحة 12