شخصی نزد پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمد و درخواست عذاب کرد و عذاب بر او نازل شد.
در مطالب قبلی که با یکی از برادران اهل سنت، در مورد آیه ابلاغ بحث کردم، در ادامه بحث گفتم: نظر شما در مورد آیات ابتدایی سوره معارج چیه؟ در مورد کی و در چه قضیه‌ای نازل شده؟
سنی: مفسرین ما نوشتن شخصی به نام «نضر بن حارث» از رفتار پیامبر اکرم(ص) ناراحت شد و درخواست عذاب کرد و این آیات در شان او نازل شده.
من: میشه بگی در کدوم قضیه بوده؟
سنی: بله، مفسرین ما نوشتن شخصی به نام «نضر بن حارث» به حیره رفته و در اون‌جا کتاب‌های داستانی مثل کلیله و دمنه خریده و به مدینه آورد و برای مردم می‌خواند و مردم نیز دور او جمع شده بودن، پیامبر(ص) نیز او رو از این کار منع کرد، او هم عصبانی شد و گفت: «وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِيم[انفال/32] و (به خاطر بياور) زمانى را كه گفتند: پروردگارا! اگر اين حق است و از طرف تو است بارانى از سنگ از آسمان بر ما فرود آر، يا عذاب دردناكى براى ما بفرست». آیات ابتدایی سوره معارج نیز به همین قضیه اشاره داره که او چنین درخواستی کرد و عذاب برای او حتمیه.[مفاتیح الغیب، ج15، ص 478]
من: آخه این آیه داره میگه اون عذاب واقع شده، در حالی‌که هیچ مفسری از شما نگفته که سنگ روی سرش افتاد و مرد.
سنی: البته تفسیر دیگری هم گفته شده که مستقل از این قضیه است؛ گفته شده این قضیه مربوط به جنگ بدر هستش و مشرکین به پیامبر(ص) چنین چیزی گفتن و از خدا درخواست عذاب کردن که خداوند می‌فرماید همین الان هم تو عذاب هستن، ولی متوجه نیستن.[مفاتيح الغيب، ج30، ص 637]
من: پس شما «بِعَذابٍ واقِعٍ» رو به معنای عذاب اخروی می‌گیرید؟
سنی: بله، درسته.
من: آخه این با ظاهر آیه جور در نمیاد، آیه داره میگه: درخواست کننده‌ای عذاب درخواست کرد، و ما عذابش کردیم با عذابی که واقع شد.
سنی: نه این آیه ناظر به عذاب آخرت باشه.
من: دلیلت چیه؟
سنی: اینکه نقل نشده اون شخص یا دیگران مورد عذاب واقع شده باشن.
من: اتفاقا نقل شده، شما نمی‌خواهید بدونید، یا زیر بارش نمیرید.
سنی: چه جالب بگو، چه قضیه‌ای؟ چی بوده؟
من: طبق تفسیر شیعه بعد از اینکه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روز غدیر امیرالمومنین(علیه‌السلام) رو به امامت و خلافت نصب کرد، شخصی به نام «نعمان بن حارث فهرى» خدمت پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اومد و عرض كرد تو به ما دستور دادى شهادت بدیم به يگانگى خدا و اينكه تو فرستاده او هستى، ما هم شهادت داديم، سپس دستور به جهاد و حج و روزه و نماز و زكات دادى، ما همه اين‌ها رو نيز پذيرفتيم، اما با اين‌ها راضى نشدى تا اينكه اين جوان(اشاره به امیرالمومنین) رو به جانشينى خودت منصوب كردى، آيا اين سخن از ناحيه خودت بوده يا از سوى خدا؟! پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «قسم به خدايى كه معبودى جز او نيست، اين از ناحيه خداست». « نعمان» روى برگرداند در حالى كه مىگفت: «اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ: خداوندا! اگر اين سخن حق است و از ناحيه تو، سنگى از آسمان بر ما بباران» اين‌جا بود كه سنگى از آسمون بر سرش فرود اومد و او رو كشت، همين جا آيه «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ» نازل شد.[تفسير نمونه، ج25، ص 7] آیا این تفسیر با مضمون آیه مناسب‌تر نیست؟
سنی: نه چنین چیزی تو منابع ما نیست.
من: اتفاقا هست چند تن از بزرگ‌ترین مفسرین شما مثل «ثعلبی نیشابوری» [الكشف و البيان، ج10، ص 35] و قرطبی [الجامع لأحكام القرآن، ج19، ص 278] نقلش کردن، حتی علامه امینی در الغدیر این جریان رو از بیش از 30 تن از علمای شما نقل کرده که در حدیث و تفسیر خبره بودن.[تفسير نمونه، ج25، ص 8] لذا این‌جوری نیست که این تفسیر فقط مختص به شیعه باشه، بلکه علمای شما نیز نقل کردن.
سنی: نمی‌دونم، باید مراجعه کنم.
من: طبق تفسیر شما عذاب هنوز واقع نشده و در آخرت واقع میشه، اما طبق تفسیر ما که از اهل بیت(علیهم‌السلام) گرفتیم، عذاب واقع شد و سنگی از آسمون بر سر او فرود اومد و او رو کشت. به نظرت کدوم بهتره؟
سنی: نمی‌دونم باید بیشتر فکر کنم و منابعی که گفتی رو بررسی کنم.
سنی: با این تفسیر شما، این سوره مدنی و بعد از جریان غدیر بوده، اما همه مفسرین گفتن که سوره معارج مکی هستش.
من: اشکالی نداره که دو آیه اولش مدنی باشد و بقیه اون مکی، لذا چون غلبه با مکی بوده گفتن همه سوره مکی هستش.
سنی: اشکال دوم اینکه همه مفسرین گفتن آیه «اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ» قبلا نازل شده و در جنگ بدر بوده و با این تفسیر شما جور در نمیاد.
من: بله، اون آیه ربطی به این‌جا نداره و کسی از مفسرین شیعه نگفته که اون آیه در غدیر نازل شده، بلکه گفته شده «نعمان بن حارث» نیز این آیه رو تلاوت کرد، همین.
سنی: اشکال سوم اینه که قرآن مجيد مىفرماید: «وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ [انفال/ 33] خداوند آن‌ها را عذاب نمىكند در حالى كه تو در ميان آن‌ها هستى، و خداوند آن‌ها را عذاب نمىكند در حالى كه استغفار مىكنند». اين آيه به صراحت میگه با وجود پيامبر(ص) هرگز عذابى نازل نمیشه.
من: بله، عذاب دسته جمعی نازل نمیشه، ولی هیچ منافاتی نداره که بر شخص واحدی نازل بشه، اون هم شخصی که خودش اومده و از خدا طلب عذاب کرده، اون هم به این صورت که اگر این مطلب حقه عذاب بفرست، چرا که اگر عذاب نمیشد، در برخی سستی به وجود می اومد که نکنه اصلا این سخن حق نیست و از جانب خدا نباشه.
سنی: نمی‌دونم باید بیشتر مطالعه کنم.
من: مطالعه خوبه، به شرط اینکه بدون تعصب باشه و کتب شیعه رو هم بخونی. موفق باشی.