گفتار و رفتار والدین به عنوان الگوی امیدآفرینی یا ناامیدی، در فرزندان بسیار تاثیرگذار است.
والدین الگوهای تأثیرگذاری برای فرزندان خود هستند. اگر قرار باشد فرزندان در دوران جوانی، موفق و امیدوار باشند، باید بذر امید سالها قبل و در دوران کودکی در دل آنها کاشته شده باشد. والدین میتوانند با برخوردهایی نادرست همچون توهین، تمسخر، سرزنش، ایراد گرفتنهای افراطی، مقایسه فرزندشان با دیگران، تأکید بر نقاط ضعف و به رخ کشیدن شکستهای آنها به اعتمادبهنفس و امیدواری آنها به آینده آسیب بزنند. گاهی نیز والدین در جمع خانواده با ناراحتی از وضع نامناسب کنونی، شکوه از مدیر اداره، مسئولان کشور و خود خدا و همچنین ابراز ناامیدی از آینده بهتر، باعث مشکلات اساسی در فرزندانشان میشوند.
معمولاً فرزندان در چنین شرایطی دچار استرس و چالشهای ذهنی و رفتاری با اعتقادات فرهنگ اسلامی_ایرانی میشوند و نمیتوانند چشمانداز و هدفی برای خود ترسیم کنند. بنابراین انگیزهای برای تلاش بیشتر ندارند.
ازاینرو امیرالمؤمنین علی علیهالسلام میفرماید: «إِنَّكُمْ إِنْ رَجَوْتُمُ اَللَّهَ بَلَغْتُمْ آمَالَكُمْ وَ إِنْ رَجَوْتُمْ غَيْرَ اَللَّهِ خَابَتْ أَمَانِيُّكُمْ وَ آمَالُكُمْ»؛[1] «بهراستی شما اگر بر خدا امید داشته باشید، به آرمانهای خویش رسیدهاید و اگر به غیر خداوند امید داشته باشید، آرزوها و امیدهایتان به ناامیدی ختم خواهد شد».
بنابراین والدین باید با توکل بر خدای متعال و امید به رحمت او، در هر شرایطی به فرزندانشان برای تلاش بیشتر در راستای ساختن آینده بهتر، انگیزه بدهند. انسانی که در زندگیاش امید به خداوند رزاق داشته باشد، همانگونه که مولانا گفته است، از نداری و سختی روزگار ترسی نخواهد داشت:
ای ز غم مرده که دست از نان تهی است چون غفور است و رحیم این ترس چیست
پینوشت:
[1]. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، دارالکتاب الإسلامی، 1410ق، ج۱، ص۲۷۱.