رهروان ولایت ـ یکی از سوالات اساسی شیعه از براداران اهل سنّت، این است که آیا خداوند حکیم که هدف و غرضش از خلقت انسان، رشد و کمال او در سایه بندگی بوده است؛ او را بعد از نبی اكرم حضرت محمد مصطفی(صلیاللهعلیهوآله) به حال خود رها کرد و هیچ راهنما و راهبری را برای او قرار نداده که مسیر هدایت و بندگی را به او نشان دهد؛ و اگر در دین مبین اسلام انحراف و کجرویی به وجود آمد، آن را گوشزد کرده و مانع انحراف شود؟
شیعه پاسخ مناسبی برای این سوال دارد و معتقد است: خداوند متعال تا روز قیامت، هرگز زمین را بدون حجت و راهنما رها نمیکند، بلکه همواره یک هادی معصوم را در بین مردم قرار داده است؛ آن حجّت نیز با علم کاملی که خداوند متعال به او میدهد، دین اصیل را حفظ کرده و به نسلهای بعدی بدون کم و زیاد میرساند؛ او ولی و حجت خدا بر روی زمین است و امام و رهبر مردم، بر مردم نیز واجب است، او را بشناسند و به او اقتدا کنند تا از هلاکت نجات یابند.
اگر اهل سنّت پاسخ دهند که قرآن برای هدایت نسلهای بعدی کافیست، ما در پاسخ میگوییم اگر کافی بود، پس این همه اختلاف و فرقههای مختلف برای چیست و از کجا ناشی شده است؟ حتی خود اهل سنت چهار فرقه «حنبلی» ، «حنفی»، «شافعی» و «مالکی» دارد، که در اعمال و رفتار عبادی با هم اختلاف دارند؛ قرآن یکی بیشتر نیست، کدام یک از آنها درست میگوید؟ جالب این است که هر کدام از آنها نیر ادعا میکند بر طبق کتاب و سنّت سیر کرده است و اسلام اصیل است.
اگر به کتب روایی معتبر شیعه نگاه کنیم روایات فراوانی را میتوان یافت که در آنها ائمه اطهار(علهیمالسلام) فرمودهاند خداوند متعال هرگز زمین و ساکنین روی آن را بدون حجت و امام رها نمیکند، در برخی از این روایات آمده اگر زمین بدون حجّت باشد، اهل خود را فرو میبرد و از هم میپاشد؛ این روایات بسیار زیاد هستند و ما برای رعایت اختصار، تنها به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
1. امام باقر(علیهالسلام) فرمودند: «وَ اللَّهِ مَا تَرَكَ اللَّهُ أَرْضاً مُنْذُ قَبَضَ آدَمَ ع إِلَّا وَ فِيهَا إِمَامٌ يُهْتَدَى بِهِ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ حُجَّتُهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ لَا تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى عِبَادِه: به خدا قسم، خداوند متعال از زمان قبض روح آدم(علیهالسلام) تا زمان کنونی، زمین را بدون امامی که مردم را به سوی خدا فرا میخواند، رها نکرده است؛ و او حجت خدا بر دیگر بندگان است، و هرگز زمین بدون حجت خدا بر بندگان او نخواهد بود».[1]
2. امام صادق(علیهالسلام) فرمودند: «لَوْ لَمْ يَبْقِ فِى الأرْضِ الّا اثْنَانِ لَكَانَ اَحَدُهُمَا الْحُجَّهُ: اگر در روى تمام زمين باقى نماند، مگر دو نفر، يكى از آنها حجت خدا خواهد بود».[2] همچنین در روایت دیگری فرمودند: «اگر مردم دنیا منحصر در دو نفر باشند، هر آينه يكى از آندو امام خواهد بود، و از آن دو نفر، آن کسی كه ديرتر بميرد، امام خواهد بود؛ تا هيچكس بدون حجّت الهي نباشد و در مقابل پروردگار ادعا نكند كه منرا بدون راهنماییكه منرا به سوى تو دعوت كند، تنها گذاشتی».[3]
3. امام صادق(علیهالسلام) در حدیث دیگری فرمودند: «اِنَّ الْأرْضَ لَا تَخْلُو الّا وَ فِيهَا اِمامٌ كَيمَا اِنْ زَادَ الْمُؤمِنُونَ شَيئاً رَدّهُم وَ اِنْ نَقَصُوا شَيئاً أتَمّهُ لَهُم: هيچگاه روى زمين از امام خالى نخواهد شد، براى آنكه اگر مومنين در امرى از امور، زيادهروى كنند، آنها را به جاى خود در درجه اعتدال برگرداند، و اگر در امرى از امور كوتاهى كنند و نقصانى به بار آورند، آن نقيصه را براى آنان تمام كند و آنان را معتدل نمايد».[4]
4. «محمّد بن فضيل» میگوید: از امام رضا(عليهالسلام) پرسیدم: «اَتُبْقَى الأَرْضُ بِغَيْرِ اِمَامٍ؟... فَقَالَ: لَا، لَا تَبْقَى اِذاً لَسَاخَت: آيا زمين بدون امام باقى خواهد بود؟ حضرت فرمود: اصلاً بدون امام نمىماند، و در اين صورت زمين اهلش را در كام خود فرو خواهد كشيد».[5]
با توجه به این روایات، شیعه به تبع امامان خود، معتقد است: هیچگاه زمین از حجّت خدا خالی نمیشود و همواره در روی زمین امامی وجود خواهد داشت که مردم را به صراط مستقیم راهنمایی کند و از افراط و تفریطها در دین جلوگیری کند و دین اصیل را بدون کم و زیاد یه نسلهای بعدی برساند.
---------------------------------
[1] و [2] و [3] و [4] و [5]. الکافی، ج1، ص 179.