مطالب دوستان نیک رو

با عرض سلام و ادب خدمت شما پاسخ به سوال اول: بر اساس آنچه که در احادیث و دست‌نوشته‌های اسلامی موجود است، قبل از خلقت آدم ابوالبشر، ساکنان زمین را موجوداتی به نام نسناس و جنیان تشکیل می‌دادند. درباره خصوصیات و ویژگی‌های ظاهری نسناس، در روایات ما توضیح دقیقی داده نشده است و تنها در یک روایت از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده که این‌گونه فرموده‌اند: «ثُمَّ خَلَقَ خَلْقاً دُونَهُمْ لَهُمْ أَبْدَانٌ وَ أَرْوَاحٌ بِغَيْرِ أَجْنِحَةٍ يَأْكُلُونَ وَ يَشْرَبُونَ نَسْنَاسٌ أَشْبَاهُ خَلْقِهِمْ وَ لَيْسُوا بِإِنْس». «خداوند پس از خلقت جن‌ها مخلوقاتی را آفرید که بدن و روح داشتند؛ [ولی بر خلاف ملائکه و جن‌ها که توانایی پرواز داشتند] آنها چنین قدرتی را نداشتند. آنها نسناسی بودند که همچون انسان می‌خوردند و می‌نوشیدند؛ ولی انسان نبودند.‏ [بحارالانوار، ج54، ص322] البته در برخی از کتاب‌ها همچون کتب لغت به ویژگی‌هایی برای نسناس پرداخته شده است؛ اما چون مستندی برای آن پیدا نکردیم، به آنچه از روایت بیان شد، بسنده نمودیم. پاسخ به سوال دوم: درباره پاسخ این سوال نیز، جواب دقیقی در منابع دینی ما وجود ندارد. البته مرحوم علامه طباطبایی به نقل از تاریخ یهود فرموده‌اند: «در تاريخ يهود آمده است كه عمر نوع بشر از روزى كه در زمين خلق شده تا كنون، بيش از حدود هفت هزار سال نيست كه اعتبار عقلى هم كمک و مساعد اين تاريخ است، براى اينكه اگر ما از نوع بشر يک انسان مرد و يک زن را كه با هم زن و شوهر باشند، فرض كنيم كه در مدتى متوسط نه خيلى طولانى و نه خيلى كوتاه با هم زندگى كنند، و هر دو داراى مزاجى معتدل باشند، و در وضع متوسطى از حيث امنيت و فراوانى نعمت و رفاه و مساعدت و ... و همه عوامل و شرايطى كه در زندگى انسان مؤثرند قرار داشته باشند و از سوى ديگر فرض كنيم اين دو فرد در اوضاعى متوسط توالد و تناسل كنند، و باز فرض كنيم كه همه اوضاعى كه در باره آن دو فرض كرديم درباره فرزندان آن دو نيز محقق باشد، و فرزندانشان هم از نظر پسرى و دخترى بطور متوسط به دنيا بيايند، خواهيم ديد كه اين انسان كه در آغاز فقط دو نفر فرض شده بودند، در يک قرن يعنى در رأس صد سال عددشان به هزار نفر مى‌‏رسد، در نتيجه هر يک نفر از انسان در طول‏ صد سال پانصد نفر مى‌‏شود. آن گاه اگر عوامل تهديدگر را كه با هستى بشر ضديت دارد (از قبيل بلاهاى عمومى، يعنى سرما، گرما، طوفان، زلزله، قحطى، وبا، طاعون، خسف، زير آوار رفتن، جنگ‌هاى خانمان برانداز و ساير مصائب غير عمومى كه احيانا به تك تك افراد مى‏رسد) در نظر بگيريم و از آن آمار كه گرفتيم سهم اين بلاها را كم كنيم، و در اين كم كردن حداكثر را در نظر بگيريم؛ يعنى فرض كنيم كه بلاهاى نامبرده از هر هزار نفر انسان نهصد و نود و نه نفر را از بين ببرد، و در هر صد سال كه بر حسب فرض اول در هر نفر هزار نفر مى‌‏شوند، غير از يک نفر زنده نماند. و به عبارت ديگر: عامل تناسل كه بايد در هر صد سال دو نفر را هزار نفر كند تنها آن دو را سه نفر كند، و از هزار نفر تنها يك نفر بماند، آن گاه اين محاسبه را به طور تصاعدى تا مدت هفت هزار سال يعنى هفتاد قرن ادامه دهيم، خواهيم ديد كه عدد بشر به دو بليون و نيم مى‌‏رسد، و اين عدد همان عدد بشر امروزى است، كه آمارگران بين المللى آن را ارائه داده‌‏اند». [ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ج4، ص221]. پاسخ به سوال سوم: بله مستند است و چند حدیث در این باره وجود دارد. برای تیمن و تبرک به یکی از آنها در اینجا اشاره می‌نماییم:  پیامبر اسلام فرمودند: «خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ أَلْفِ نَبِيٍّ وَ أَرْبَعَةً وَ عِشْرِينَ أَلْفَ نَبِيٍّ أَنَا أَكْرَمُهُمْ عَلَى اللَّهِ وَ لَا فَخْرَ وَ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ أَلْفِ وَصِيٍّ وَ أَرْبَعَةً وَ عِشْرِينَ أَلْفَ وَصِيٍّ فَعَلِيٌّ أَكْرَمُهُمْ عَلَى اللَّهِ وَ أَفْضَلُهُمْ»؛ «خدای عزوجل 124 هزار پیامبر خلق نمود و من بزرگوارترین آنها در نزد او هستم و البته فخر هم نمی‌ورزم و همچنین 124 هزار وصی خلق نمود که علی (علیه‌السلام) بزرگوارترین ایشان در نزد اوست». [الخصال، ج2، ص641]. پاسخ به سوال چهارم: از برخی از آیات قرآن برداشت می‌شود که تمام بشر موجود اعم از سرخپوست و غیر ایشان، همگی از فرزندان آدم و حوا بوده و نسلی از انسان‌های اولیه باقی نمانده است. به این دو آیه دقت بفرمایید: 1. «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً»؛ «ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید؛ و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد؛ و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت». [نساء: 1] مرحوم علامه طباطبایی در ذیل این آیه می‌فرمایند: «منظور از جمله:" رِجالًا كَثِيراً وَ نِساءً" كل بشر است و افرادى است كه يا بدون واسطه (چون هابيل و قابيل و غيره) و يا با واسطه (چون ديگر افراد بشر تا هنگام بپا شدن‏ قيامت) از اين دو فرد (يعنى آدم و حوا) منشعب شده‌‏اند». [ترجمه تفسیر المیزان، ج4، ص216] 2. «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا»؛ «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و ملت‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید». [حجرات: 13] پاسخ به سوال پنجم: بر اساس آیات قرآن کریم، هیچ امتی نبوده مگر آنکه دارای پیامبری بوده است.  خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ»؛ «ما تو را بحق برای بشارت و انذار فرستادیم؛ و هر امّتی در گذشته انذارکننده‌ای داشته است». [فاطر: 24] همچنین می‌فرماید: «وَ لَقَدْ بَعَثْنا في‏ كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت»؛ «در هر امّت پیامبری فرستادیم [تا به مردم بگویند] که خدا را بپرستید و از بت اجتناب کنید». [نحل: 36] این دو آیه نشان می‌دهد که بعثت همه پیامبران الهی در منطقه خاصّی نبوده؛ بلکه برای هر قوم و امّتی پیامبر و رسولی ارسال شده است تا هر امّتی راهنما و پیامبری داشته باشد و بر همگان اتمام حجّت شده باشد. البته نام و سرگذشت همه این پیامبران بر ما معلوم نیست؛ چرا که تنها نام و سرگذشت بعضي از آنان در قرآن و روایات اسلامی ذكر شده است. خداوند در قرآن خطاب به پیامبرش، از دو دسته از رسولانش سخن گفته و می‌فرماید: «رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْكَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْكَ»؛ «پیامبرانى كه سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفته‌‏‌ایم و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را بیان نكرده‌‌‏ایم». [سوره نساء: 164] بنابراین نمی‌توان توقع داشت که از تمام پیامبران آثاری به جا مانده باشد تا به استناد آن آثار وجود ایشان تایید شود. نکته قابل توجه دیگر این است که بعثت پیامبران بر جمیع افراد بشر، به معنای این نیست که ایشان همگی پیامبری را از نزدیک دیده و دینشان را از او گرفته باشند؛ بلکه چه بسا پیامبری مانند پیامبر اسلام بر مردم مبعوث گشته و بسیاری از مردم بدون دیدن شخص ایشان، تنها پیامشان را دریافت نموده‌ و از دین و آیین ایشان مطلع گشته‌اند؛ درنتیجه دارای پیامبر بودن، غیر از دیدن پیامبر از نزدیک است. بنابراین، اینکه قرآن می‌فرماید هیچ قومی بدون انذار دهنده و پیامبر نبوده، معنایش حضور فیزیکی پیامبران در میان تمام اقوام نیست؛ بلکه گاهی تنها با ابلاغ پیام آنها به اقوام حتی از طریق واسطه‌‎‌ها حجت بر ایشان تمام می‌شده است.

با عرض سلام و ادب خدمت شما از آنجاکه خداوند جسم نبوده و هیچ صورتی ندارد، هر صورتی که به‌عنوانِ صورت و شکل خداوند به ذهن می‌آید، در واقع ساخته و پرداخته ذهن انسان است. امام باقر علیه‌السلام فرمودند: هر معنا و صورتی را که ذهن شما با دقت و لطافت فراوان تصور کند، نهایتا این تصویر مخلوق و مصنوعی مانند شما (و ساخته ذهن شما) می‌باشد. چه‌بسا مورچه‌ ریز، خیال می‌کند که همانا برای خداوند متعال نیز دو تا شاخک است، چراکه شاخک داشتن کمال خودش است و خیال می‌کند که شاخک‌ نداشتن برای موجودی که شاخک ندارد، مایه نقص است.[الوافي، ج۱، ص۴۰۸] ارتباط با خدا از طریق وجدانی و درک حضور است، نه صورت و ذهن؛ یعنی همان‌گونه که شما خودِ درد را حس می‌کنید، نه تصویر آن را و همان‌گونه که شما خودِ ترس را حس می‌کنید، نه تصویر آن را، در ارتباط با خدا نیز باید خودِ حضور خدا را با وجودتان دریابید، نه اینکه صورتی از خدا در ذهنتان ساخته و آن را خدا دانسته و با آن ارتباط داشته باشید. توضیح اینکه انسان وقتی جایی از بدنش درد می‌گیرد، از این دردش صورتی در ذهنش به وجود نمی‌آورد و با صورت ذهنی دردش درگیر نمی‌شود. مثلاً اگر پایش درد بکند از آن قسمت پایش صورتی ذهنی از پا که قرمز شده باشد، نمی‌سازد تا با آن صورت ذهنی درگیر باشد؛ بلکه با خود درد در همان نقطه که حسش می‌کند، درگیر است. همچنین در هنگام ترس تمام وجود انسان آکنده از حسی به نام ترس می‌شود و انسان ترس را با تمام وجودش می‌یابد، نه اینکه صورت ذهنی ترس را به ذهنش بیاورد و با آن درگیر باشد. ارتباط با خدا هم یک چنین چیزی است، انسان نباید صورت ذهنی ساخته شده‌ای را از خدا به ذهنش آورده و با آن صورت ارتباط داشته باشد؛ بلکه باید وجود خدا را حس کند و حضورش را در نزد خود بیابد. اما اینکه تصاویری در هنگام ارتباط با خدا به ذهنتان خطور می‌کند و به شما القاء می‌شود که این خداست، همگی ناشی از القائات شیطانی است. برای دفع این حالت ذکر «لا حول و لا قوه الا بالله» را زیاد گفته و سعی کنید، خودتان عمدا صورتی را به‌عنوان صورت خدا به ذهن نیاورید، انشاءالله مواردی که دست خودتان نیست، نیز کم‌کم برطرف می‌شود. در روایتی نقل شده شخصی به امام باقر علیه‌السلام نامه نوشته و به ایشان از افکاری که به ذهنش خطور می‌کند، شکایت نمود. ایشان در جوابش فرمودند: خداوند اگر بخواهد ایمانت را تثبیت کرده و به شیطان اجازه نمی‌دهد تا در تو نفوذ کند. بعد فرمودند: گروهی به پیامبر از همین افکار و خطورات ذهنی شکایت کردند. (خطوراتی که اگر باد آنها را ببرد یا قطعه قطعه شوند، برایشان بهتر از این است تا بخواهند این خطورات ذهنی را بر زبان بیاورند) ایشان فرمودند: به خدایی که جان من در دست اوست، این [نگرانی شما] محض ایمان است؛ پس هرگاه چنین چیزی را در خود یافتید، بگویید: «آمَنَّا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ». [کافی، اسلامیه، ج2، ص425] اما درباره پرسش دومتان که از معرفی کتاب سوال نموده بودید، توصیه می‌شود ابتدا کتاب «خدا در زندگی انسان» نوشته استاد شهید مطهری را مطالعه نمایید. پس‌از مطالعه این کتاب، نسبت به مرحله بعد انشاءالله برای راهنمایی در خدمتتان هستیم.

با عرض سلام و ادب خدمت شما انجام و پیگیری و رعایت چند امر می‌تواند برای حضرت‌عالی راه‌گشا باشد: 1. اصل شبهات را با کارشناس دینی دوباره مطرح کرده و سعی کنید تا زمان دریافت جواب قانع کننده آن از کارشناس، پیگیر این موضوع باشید. پس‌از آنکه پاسخ‌ها را به صورت مکتوب دریافت نمودید، آنها را پیوسته با خودتان مرور نمایید تا همان‌گونه که شبهه در ذهنتان رسوخ نموده، پاسخش نیز برایتان نهادینه شود. اگرچه سابقاً پاسخ این شبهات را دریافت نموده‌اید؛ ولی ظاهراً آنگونه که شبهه در ذهنتان رسوخ کرده، پاسخ آن در ذهنتان باقی نمانده است. 2. سعی کنید با مطالعه منابع دینی و گوش دادن به سخنرانی‌های مذهبی یا پرسش و پاسخ‌های دینی، دامنه اطلاعات دینیتان را گسترش دهید. استماع جلسات پرسش و پاسخ‌های اعتقادی جناب استاد محمدی که از تلوزیون هم پخش می‌شود و همچنین جلسات مناظره یا کلیپ‌های جناب استاد حسینی قزوینی در این زمینه می‌تواند به شما کمک بسیاری بکند. در این زمینه می‌توانید در اینترنت هم جستجو کنید. 3. بسیاری از شبهاتی که به ذهن خطور می‌کند، منشا آن وساوس و القائات شیطانی است. ذکر پیوسته «لا حول و لا قوه الا بالله» در دفع شیاطین موثر است. در احادیث متعددی نقل شده که برخی به معصومین علیهم‌السلام مراجعه کرده و از شبهات ذهنی گلایه می‌کرده‌اند. آن بزرگواران در مواردی منشا آن را القائات شیطانی می‌دانسته‌اند. به‌عنوان مثال در روایتی نقل شده که شخصی به محضر رسول خدا رسید و عرض کرد: [آقا مرا دریابید که] هلاک شدم. ایشان فرمودند: [حتما شیطان] خبیث به سراغت آمده و گفته چه کسی تو را خلق کرده و تو هم در جوابش گفته‌ای خدا و او دوباره از تو سوال کرده پس خدا را چه کسی خلق کرده؟ [و تو از جواب او درمانده شدی]؟ گفت یا رسول‌الله بله؛ به خدایی که شما را مبعوث کرده همین‌طور است. حضرت فرمودند: این به خدا قسم محض ایمان است. امام صادق علیه‌السلام فرمودند: منظور رسول خدا از اینکه فرمودند: محض ایمان است، این بود که این شخص به خاطر نگرانیش از اینکه نکند با این افکار ایمانش را از دست داده باشد، در واقع دارای محض ایمان است؛[زیرا شخصِ مومن است که با آمدن افکار پریشان به ذهنش، دچار نگرانی می‌شود که نکند با این افکار دچارِ کفر شده باشد].[کافی، اسلامیه، ج2، ص425] یا در روایت دیگری نقل شده شخصی به امام باقر علیه‌السلام نامه نوشته و به ایشان از افکاری که به ذهنش خطور می‌کند، شکایت نمود. ایشان در جوابش فرمودند: خداوند اگر بخواهد ایمانت را تثبیت کرده و به شیطان اجازه نمی‌دهد تا در تو نفوذ کند. بعد فرمودند: گروهی به پیامبر از همین افکار و خطورات ذهنی شکایت کردند. (خطوراتی که اگر باد آنها را ببرد یا قطعه قطعه شوند، برایشان بهتر از این است تا بخواهند این خطورات ذهنی را بر زبان بیاورند) ایشان فرمودند: به خدایی که جان من در دست اوست، این [نگرانی شما] محض ایمان است؛ پس هرگاه چنین چیزی را در خود یافتید، بگویید: «آمَنَّا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ».[همان] همچنین در روایت دیگری دارد که شخصی به پیامبر عرض کرد [من را دریابید که] منافق شدم، ایشان فرمودند: منافق نشدی؛ زیرا اگر منافق شدی بودی، نزد من نمی‌آمدی. بعد حضرت به همان خطورات ذهنی که شیطان آن را القاء می‌کند، اشاره نموده و فرمودند: چون شیطان از طریق اعمال به سمت شما آمد و موفق به گمراهی شما نشده، ایندفعه از طریق ایمان آمده و سعی می‌کند تا شما را متزلزل نماید.[همان]

با عرض سلام و ادب خدمت شما توصیه می‌شود دوره هفت جلدی «برترین آرزو» را برایشان تهیه نموده و با تشویق شما مطالعه نمایند.  برای اطلاع بیشتر از خصوصیات این دوره هفت جلدی و احیاناً دوره‌های مجازی که در راستای آموزش آن برگزار می‌شود، می‌توانید به سایت موسسه جوانان آستان قدس مراجعه نمایید.