محرم ماه حزن

برای برخی این پرسش مطرح است که چرا عزاداری‌های محرم قبل از عاشورا و در روز اول ماه آغاز می‌شود؟ در پاسخ باید گفت که مراسم‌های حسینی، یک عزاداری ساده نیست؛ بلکه سنتی بسیار ریشه‌دار و دارای اهدافی بسیار بلند است. پیوند عاطفی و رفتاری مردم با امام حسین(علیه‌السلام)، ارائه پیام‌های حرکت حسینی، پیوند مردم با جهاد و شهادت و... برخی از آن اهداف است. هدف‌هایی که دستیابی به آن وقت خاصی نمی‌شناسد و ایام شهادت حسینی بهترین زمان برای آنهاست و ربطی به زمان شروع آن ندارد. از این رو ائمه(علیهم‌السلام) نیز از ابتدای محرم به برپایی مجالس حسینی مبادرت ورزیده و حال حزن داشتند. مثلاً امام رضا(علیه‌السلام) فرمودند: «كَانَ‏ أَبِي‏ إِذَا دَخَلَ‏ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ‏ لَا يُرَى ضَاحِكاً وَ كَانَتِ الْكَآبَةُ تَغْلِبُ عَلَيْهِ حَتَّى يَمْضِيَ مِنْهُ عَشَرَةُ أَيَّامٍ فَإِذَا كَانَ يَوْمُ الْعَاشِرِ كَانَ ذَلِكَ الْيَوْمُ يَوْمَ مُصِيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُكَائِهِ؛ هر گاه ماه محرم فرا می رسید، پدرم(موسی بن جعفر علیه‌السلام) دیگر خندان دیده نمی‌شد و غم و افسردگی بر او غلبه می‌یافت تا آن که ده روز از محرم می‌گذشت، روز دهم محرم، آن روز، روز مصیبت و اندوه و گریه پدرم بود.»[امالی، ص۱۲۸] پس باتوجه به اهداف عزاداری حسینی و تفاوت آن با سوگواری‌های ما در فوت عزیزانمان می‌توان شروع عزاداری از اول ماه محرم را درک کرد؛ به علاوه آنکه سنت شروع عزاداری و حزن از ابتدای ماه در سیره ائمه نیز وجود داشته است.

پی‌نوشت:
امالی، شیخ صدوق، اعلمى‏، بيروت‏، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۸.