بدون شک خدا یکی است

نیاز انسان، به موجودی متعالی حقیقتی است، که گرچه گروهی  با زبان خویش آن را انکار می‌کنند، ولی در زمان اضطرار و ترس به خوبی متوجه این حقیقت در نهاد خود می‌شوند، و به موجودی والا توجه می‌کنند. و این نکته نشان می‌دهد که میل به خداوند در سرشت انسان به ودیعه نهاد شده است، خدا متعال در این زمینه در قرآن مجید می‌فرماید: «فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُون‏[عنکبوت/65] پس هنگامی‌كه سوار بر كشتى شوند خدا را با اخلاص مى‏‌خوانند (و غير او را فراموش مى‌‏كنند) امّا هنگامی‌كه خدا آن‌ها را به خشكى رساند و نجات داد، باز مشرك مى‌‏شوند».

 در مورد اثبات وجود خدا ادله متعددی اقامه شده است، که در جای خودش به آن پرداخته شده[1] آن‌چه در این نوشتار در صدد آن هستیم، اثبات وحدانیت خداوند متعال است، به این معنا که در عالم به جزء یک خدا وجود ندارد. برای اثبات این مطلب سه دلیل اقامه می‌کنیم.

الف) بی‌نهایت بودن خدا

اگر دو خدا وجود داشته باشد و هستى داراى دو سرچشمه قدرت باشد، دو فرض امکان دارد که هر دو اشتباه و باطل است.
فرض اول: يا هر دو خدا محدود هستند، كه اگر چنين باشند خدا نيستند، زيرا قدرت محدود يعنى قدرتى كه در مرحله‏‌اى به نيستى مى‏‌رسد و معلوم است كه چنين قدرتى نمى‏‌تواند خدا باشد، چون خدا نمی‌تواند نیازمند باشد.
فرض دوم: و يا هر دو قدرت بى‏‌نهايت باشند كه اگر بى‏‌نهايت شدند ديگر دوتا نيستند. به عنوان مثال اگر شما به بنّايى گفتيد: خانه‏‌اى بسازد كه بى‏‌نهايت زمين داشته باشد. قهراً يك خانه بيشتر نمى‏‌سازد چون جايى براى خانه ديگر وجود ندارد.[2]

ب) ارسال پيامبران‏

يكى از دلائل وحدانيّت خدا، این است که اگر، خدای دیگری در سرای هستی وجود داشت، لازم بود که وی پیامبری بفرستد تا مردم را از جهالت خارج کند، ولی ما می‌بینیم، که صد و بیست و چهار هزار پیامبری که آمده‌اند به وجود یک خدا شهادت داده‌اند.
به همین خاطر از امام صادق(علیه‌السلام) نقل شده است که، زمانی از ایشان پرسیدند: خدا را چگونه بشناسیم؟ ایشان فرمودند: خداست که باید خود را بشناساند و می‌شناساند.
سوال کننده با تعجب پرسیدند: پس تکلیف ما چیست؟
فرمودند: تکلیف شما این است که به آن شناسایی ایمان بیاورید.(کفر نورزید)[3]

ج) انسجام در هستى‏:

اگر در هستى جز خدای يكتا، خدا، يا خدايان ديگرى وجود داشت، قطعاً نظام هستى به تباهى كشيده مى‌‏شد، حال آن‌که نظام هستی، دارای یک نظم یک‌پارچه است و این نکته، حکایت کننده از وجود یک خداست. در غیر این‌صورت به قول ضرب المثل مشهور «دو پادشاه در یک اقلیم نگنجند»  اگر دو خدا وجود داشت، الان با هم درگیر شده و عالم را نابود می‌کردند و این انسجام و نظم وجود نداشت.[4]

در نتیجه: با توجه به این سه دلیل عقلی که ارائه شد، در عالم هستی یک خدا بیشتر وجود ندارد که هیچ محدودیتی در علم و قدرت و حیات او وجود ندارد و وجودش تمام هستی را پر کرده است و جایی برای غیر باقی نگذاشته است.

_______________________________________________
پی‌نوشت
[1]. رجوع کنید به «خدا حقیقت هستی»
[2] برای تفصیل این بحث رجوع کنید به «فلاسفه و اثبات یگانگی خدا متعال» و «اثبات یگانگی خداوند متعال»
[3]. (نقل به مضمون) اصول کافی، ج1، کتاب التوحید.
[4]. برای آگاهی بیشتر از این برهان رجوع کنید به «اولین دلیل بر یگانگی خداوند متعال»