مفسّران و علما شیعی و عده ای مفسّران اهل تسنن مصداق حقیقی ( من عنده علم الکتاب) را امام علی علیه السلام دانستند.
خداوند متعال در آیات فراوانی از قرآن کریم به فضائل و شایستگی های امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام اشاره کرده است. برای مثال می توان به آیه آخر سوره رعد اشاره کرد.
خداوند در این آیه می فرماید: " كافران مىگويند: تو فرستاده [خدا] نيستى. بگو: كافى است كه خدا [با آيات محكم و استوار قرآنش] و كسى [چون اميرالمؤمنين على بن ابىطالب] كه دانش كتاب نزد اوست، ميان من و شما [نسبت به پيامبرىام] گواه باشند."(1)
مفسّران و علما شیعی و عده ای مفسّران اهل تسنن مصداق حقیقی ( من عنده علم الکتاب) را امام علی علیه السلام دانستند.
همچنین دیگر اقوال غیر مشهور عبارتند از : عبدالله بن سلام ، علماء یهود و نصاری، و تمام مومنان. امّا با توجه به ظاهر آیه شریفه و زمان نزول آیه، نم توان این اقوال را پذیرفت. برای مثال واژه ( مَن) موصوله در آیه اشاره به یک تن دارد و نمی تواند بر علماء اهل کتاب یا تمام مومنان دلالت کند. و همچنین سوره رعد از سوره های مکّی است و عبدالله بن سلام در مدینه و در سال 8 هجری اسلام آورد. البته دلایل فراوانی وجود دارد که در این مقال نمی گنجد.
بعضی از مفسّران اهل سنت با توجه به احادیثی از رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) همچون :" من شهر علم هستم و علی دروازه آن است" (2)، و همچنین دلایل روشن تاریخی اذعان کردند که مصداق حقیقی این آیه وجود مبارک مولی الموحّدین امام علی علیه السلام است.
اگر به آیه 40 سوره نحل نظر کنیم، و جریان آوردن تخت بلقیس (ملکه سبا) به نزد حضرت سلیمان (ع) را بخوانیم، به اهمیّت این فضیلت بیشتر پی خواهیم برد. خداوند در این سوره می فرماید: " كسى [آصف بن برخيا] كه از علم كتاب [الهى] بهره اى داشت، گفت: «من قبل از يك چشم بر هم زدن، آن را براى تو مىآورم.» پس وقتى كه [سليمان] آن [تخت بلقيس] را در نزد خود حاضر ديد." (3)
شخصی همچون آصف بن برخیا که تنها گوشه ای از این را علم را در اختیار داشت توانست در یک چشم برهم زدن این تخت را نزد سلیمان (ع) حاضر کند. حال باید پذیرفت کسی که تمام علم کتاب به وی عطا شده است باید دارای شایستگی های منحصر به فردی باشد و به اذعان تاریخ کسی جز امیرالمومنین علی علیه السلام دارای این ویژگی نیست.
پی نوشت ها:
[1] قرآن کریم (13:43) وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدَا بَيْنىِ وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْكِتَاب
[2] بحار الأنوار. ج 40. ص 202 أنا مدينة العلم وعلي بابها
[3] قرآن کریم (27:40) قَالَ الَّذِى عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا ءَاتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُک