یکی از دلایل اعجاز قرآن این است که در طول بیست و سه سال نزول بر پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) دچار تناقض نشده است.
یکی از دلایل معجزه بودن قرآن مجید آن است که در طول مدت بیست و سه سالی که بر رسول گرامی اسلام(صلیاللهعلیهوآله) نازل شده است هیچگونه تعارض و تناقضی در آن وجود ندارد، در حالی که در طی این دوران شرایط مختلفی برای رسول گرامی اسلام(صلیاللهعلیهوآله) و جامعه مسلمانان پیش آمد. از اینرو خداوند متعال در قرآن میفرماید: «أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فيهِ اخْتِلافاً كَثيراً[نساء/82] آيا به قرآن نمىانديشند كه اگر از ناحيه غير خدا بود اختلاف بسيارى در آن مىيافتند» در حالی که اگر قرآن جنبه بشری داشت حتماً دچار تحول و اختلاف میشد، زیرا هر انسانی با اندک توجهی به خویشتن متوجه این حقیقت میشود که هر روزش نسبت به روز گذشته کاملتر شده است. به همین خاطر یک انسان در زمان جوانی خویش به نحوی فکر میکند ولی در میانسالی و پیری خویش به گونهای دیگر میاندیشد و در شرایط مختلف تصمیمهای متفاوتی میگیرد که گاه با یکدیگر در تعارض هستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
ر.ک. به ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامى، 1374 ه. ش. ج1، ص103 ــ105.