"بختک"یا فلج خواب

بسم الله الرحمن الرحیم
اینکه آیا بختک واقعیت دارد یا نه؟ و اگر واقعیت دارد ماهیت آن چیست؟ به مطلب وبلاگ ما که شناخت عالم است بی ربط نیست. لذا تحقیق مختصری درباره معنای بختک انجام دادم که ان شاءالله از همین جا وارد مباحث مربوط به جن هم بشویم. پس لطفا با دقت مطالب را دنبال کنید:
بختک یا سُکاچه یا فرنجک که در زبان عربی کابوس یا عبدالجنة نامیده می شود،درعرف مردم موجودی افسانه ای است که در هنگام خواب فرد را دچار مشکل میکند و در مورد آن افسانه ها گفته شده.از جمله افسانه ای که جناب آقای شاملو در کتاب "کوچه"آورده اند:
...بختک یا فرنجک، به عقیده عوام، کنیز اسکندر بود. هنگامی که کلاغ به مشک محتوی آب حیات که اسکندر با خود از ظلمات آورده بود منقار زد و آن را درید و آب حیات بر زمین ریخت، این کنیز بی درنگ مشتی از آن آب را برداشته نوشید و اسکندر که سخت خشمگین شده بود به ضرب شمشیر بینی او را بینداخت، و فرنجک از گِل، و به قولی از خمیر، بینی ئی برای خود ساخت. فرنجک که به سبب نوشیدن آن آب عمر جاودانه یافته‌است چون کسی را به پشت خفته ببیند بر سینه او می‌جهد. اگر در آن حال خفته بیدار شده چنگ در بینی او اندازد فرنجک از بیم آن که بینیش کنده شود گنجی از گنجهای اسکندر را که می‌شناسد رشوت خواهد داد تا دست از بینیش بردارد. بختک که به سبب همین افسانه بینی گلی، دماغ گلی و خمیری نیز خوانده می‌شود به عقیده عوام در تاریکی و بخصوص زیر درخت‌ها و در جنگل‌ها و باغ‌ها می‌گردد. ظاهرأ این اعتقاد از ناآگاهی عوام به گاز کربنیکی که شب‌ها از گیاهان متصاعد می‌شود و کسی را که در جنگل یا در زیر درخت خفته باشد به خفقان می‌افکند ناشی شده‌است.برخی افراد معتقدند، در صورتی که بتوان گلو یا دماغ بختک را گرفت، می‌توان هر آرزویی کرد تا بختک آن را برآورده کند.
بختک علاوه بر فرهنگ ما در سائر فرهنگهای جهان وجود دارد و هرکدام از آن تعبیری دارندمثلا شکسپیر در «رمئو و ژولیت»، فلج خواب(اسم علمی بختک) را به ساحره بدطینت نسبت می‌دهد.
البته اطبا وجود چنین موجودی را انکار میکنند و میگویند:
فلج خواب توجیه ساده‌ای دارد. فلج خواب وقتی اتفاق می‌افتد که یک شخص هشیاری خود را حین خواب بازمی‌یابد ولی در این هنگام قادر به حرکت نیست. فلج خواب می‌تواند هم در هنگام به خواب رفتن رخ بدهد و هم در هنگام بیدار شدن از خواب. علاوه بر فلج اعضای بدن ممکن است افراد دچار توهم دیداری و شنیداری نیز شوند مثلا فكر می‌كند كسی كنارش ایستاده یا صدای عجیبی می‌شنود...
از هر ۱۰ نفر، ۴ نفر فلج خواب را تجربه کرده‌اند. معمولا اولین بار در سنین نوجوانی این پدیده تجربه می‌شود. ولی فلج خواب در هر سنی ممکن است، رخ دهد. کم‌خوابی، خوابیدن در زمان‌های نامنظم، استرس، و افسردگی دوقطبی، خواب‌آلودگی مفرط یا narcolepsy ، گرفتگی یا کرامپ عضلات پا در حین خواب و مصرف بعضی از داروها یا اعتیاد مرتبط با فلج خواب هستند. با این همه ممکن است یک شخص بدون داشتن هیچ کدام از این شرایط دچار فلج خواب شود.
در مورد بختک در بعضی از وبلاگها دیدم که ادعا شده روایاتی داریم که بعضی از اجنه از بوی انسان ها تغذیه می کنند و لذا خود را به انسان ها میچسبانند.اما سند روایت را ذکر نکرده بودند.لذا چند روزی در کتاب بحارالانوار(ج60صفحه42،باب دوم در حقیقت جن)و سفینة البحار(ج اول،ماده "جن")تحقیق کردم اما روایتی با این مضمون پیدا نکردم.بنابر این به نظر می رسد پذیرش چنین موجودی دلیل علمی و یقینی ندارد وبهتر است قبل از خواب به توصیه های روایی و پزشکی توجه شود تا از بروز مشکلات پیشگیری به عمل آید...
والله العالم

پی نوشت:
هزار و یک نکته،آیت الله علامه حسن زاده آملی،ص740
قانونچه،تغمینی،فصل 4،ص51
برهان قاطع(فرهنگ لغت فارسی به فارسی نوشته محمدحسین بن خلف تبریزی متخلص به "برهان")،ماده "بختک"
کتاب کوچه، احمد شاملو - آیدا سرکیسیان، جلد چهارم ص. ۸۴۳
بحارالانوار،ج60،صفحه42،باب الثانی فی حقیقة الجن واحواله
سفینةالبحار،ج1،ماده"جن"
اللهم صل علی محمد وال محمد و عجل فرجهم