قبض روح توسط خداوند تعبیری کنایی از توجه و لطف و عنایت خاص خداوند به بند ه ای خاص است پس این مطلب که عزرائیل برای قبض روح رسول الله آمد منافاتی ندارد، نه این که خداوند خود مستقیما و بی واسطه این کار را انجام داده زیرا این خلاف سنت الهی در اجرای امورش توسط اسباب و وسایل است.
پرسش: آیا قبض روح پیامبر به دست خود خداوند بوده؟
1- این مطلب که حضرت عزرائیل –ع- برای قبض روح رسول مکرم اسلام –ص- آمدند در منابع روایی و تاریخی ما آمده است و مطلب درستی است .
2- خداوند امور عالم را توسط اسباب و مسببات اداره می نماید واین از سنت های الهی حاکم بر نظام هستی است . فرشتگان الهی ماموران موکل خداوند در عرصه وجود می باشند و اراده و مشیت حق تعالی توسط آنها اجرا و پیاده می گردد . البته اسباب و عوامل دست اندر کار اداره عالم قدرتی در برابرقدرت الهی و در عرض آن نمی باشند بلکه اراده و قدرت و اعمال آنها در طول اراده و قدرت الهی و نشات گرفته از آن و با اذن و خواست او می باشد .
3- خداوند متعال در قرآن شریف قبض روح ( توفی ) را گاهی به خود نسبت می دهد :
اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (زمر – 42): خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى كند، و ارواحى را كه نمردهاند نيز به هنگام خواب مى گيرد، سپس ارواح كسانى را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگه ميدارد، و ارواح ديگرى را (كه بايد زنده بمانند) باز مىگرداند تا سرآمد معينى، در اين امر نشانههاى روشنى است براى كسانى كه تفكر مى كنند.
و گاهی قبض روح را به فرشتگانش نسبت می دهد : فَكَيْفَ إِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ (محمد/27 ) :
حال آنها چگونه خواهد بود هنگامى كه فرشتگان (مرگ) بر صورت و پشت آنها مىزنند (و قبض روحشان مىكنند) و نیز : وَ لَوْ تَرى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ (50/ انفال) ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ (انفال – 51) : اگر ببينى آنگاه كه فرشتگان جان كافران را مىستانند بر چهره و پشت آنان مىزنند و [گويند] عذاب سوزان را بچشيد (50) اين [كيفر] دستاوردهاى پيشين شماست و [گر نه] خدا بر بندگان [خود] ستمكار نيست(51).
میان این دو نوع قبض روح دو گانگی وتضاد و تناقی وجود ندارد زیرا قبض روح فرشتگان به امر و اراده خداوند و در طول آن است .
4 - در مورد برخی افراد در رویات آمده است که خداوند خود بی واسطه آنها را قبض روح می کند و این بیانگرجایگاه ممتاز و قرب و ارزش آنها در نزد خداوند و لطف وعنایت خاص خداوند نسبت به آنها است که خود خداوند متولی قبض روح و توفی آنها است و در واقع این نوعی تشریف خاص الهی در مورد این بندگان است.مثلا در برخی روایات آمده است که خداوند خودش عهده دار قبض روح امام حسين عليه السلام به هنگام شهادت بود و بر او درود فرستاد(خصائص الحسینیه / شخ جعفر شوشتری). در روایتی از ابن عباس در کتاب «حیوه القلوب- ج 2 » در مورد قبض روح پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) از قول پیامبر در هنگام معراج چنین آمده است که : « ... وقتی به آسمان چهارم رسیدم؛ ملک الموت را دیدم که گفت: ای محمد! تمام بنده هایی را که خدا آفریده است، من قبض روح می نمایم، به غیر از تو و علی (ع) که حق تعالی شما را با دست قدرت خود قبض روح می نماید».
اين تعبيرات جملگى كنايه هايى از الطاف خاص الهى است كه نمى توان فوق آن را تصور كرد. و مى توان نتيجه گرفت كه آنچه امكان عطا و لطف وجود داشته ، خداوند به امام حسين عليه السلام افاضه كرده است .
5- با روشن شدن این موضوع که قبض روح توسط خداوند تعبیری کنایی از توجه و لطف و عنایت خاص خداوند به بند ه ای خاص است پس این مطلب که عزرائیل برای قبض روح رسول الله آمد منافاتی با این ندارد که خداوند خود عهده دار قبض روح پیامبرش بوده زیرا این کنایه از الطاف و عنایت خاص خداوند است نه این که خداوند خود مستقیما و بی واسطه این کار را انجام داده زیرا این خلاف سنت الهی در اجرای امورش توسط اسباب و وسایل است.
برگرفته شده از سایت پرسش و پاسخ نهاد رهبری.