گرچه قرائت قرآن، حتی صوری و بدون فهم معنای آن دارای ثواب است. امّا ثوابش کمتر از کسی است که با فهم و تدبر قرآن بخواند.
پرسش: اگر قرآن و دعا و زیارت را بدون ترجمه فارسی بخوانیم، آیا ثوابش نسبت به کسی که توجه به معانی می کند، یک اندازه است؟
تلاوت قرآن و دعا و راز و نیاز با خدا از وظائف مؤمنان است و در روایات بدان تأکید شده است. از پیامبر (ص) نقل شده: "از قرائت قرآن غافل مشو، زیرا قرآن قلب را زنده می‌کند و انسان را از فحشا و منکر و ظلم باز می دارد".[1]
امام صادق(ع) فرمود: "هر کس سوره ای از قرآن را فراموش کند، آن سوره به صورت بسیار زیبا و در درجه‌ای بلند در بهشت برای او ممثل گردد. چون آن را ببیند گوید: توکیستی؟ چقدر زیبایی! ای کاش از آنِ من بودی؟ آن صورت زیبا می‌گوید: مرا نمی شناسی؟ من فلان سوره ام. اگر مرا فراموش نمی کردی، تو را به این جا بالا می کشیدم".[2]
پیامبر(ص) فرمود: "لا یعذّب الله قلباً وعی القرآن؛ خدا قلبی را که ظرف حفظ قرآن باشد، عذاب نمی کند".[3]
امام صادق(ع) فرمود: "قرآن عهد و پیمان خدا با خلق است و سزاوار است که مسلمان به عهد نامة خدا بنگرد و در هر روز پنجاه آیه از آن را قرائت کند".[4]
در مورد دعا نیز بسیار تأکید شده، رسول الله(ص) فرمود: "الدعا سلاح المؤمن و عماد الدین و نور السمواات و الارض؛ دعا اسلحه مؤمن و ستون دین و نور آسمان ها و زمین است".[5]
بنابراین تلاوت قرآن و دعا و راز و نیاز با خدا پسندیده و مطلوب است، امّا از طرفی چون قرآن کتاب هدایت، موعظه، تذکّر، تبیان و بیان، بشارت، انذار، حُکم، رحمت، برهان و نور است، این مفاهیم و معانی بدون تدبّر و فهم معنای قرآن حاصل نمی شود و خواندن سرسری و صوری قرآن انسان را به این اهداف بلند نمی کشاند. مقصود از خواندن و قرائت قرآن رسیدن به این اهداف عالیه است، گرچه قرائت قرآن، حتی صوری و بدون فهم معنای آن دارای ثواب است. امّا ثوابش کمتر از کسی است که با فهم و تدبر قرآن بخواند.
از سوی دیگر خواندن قرآن باید همراه با عمل کردن به احکام و دستورهای آن باشد و عمل کردن به قرآن و بدون فهم معانی آن مقدور نیست. دربارة کسی که قرآن بخواند، ولی به آن عمل نکند، مذمّت شده است. اصولاً قرآن برای فهم معنای آن و عمل به دستورهای آن آمده و قرائت و خواندن مقدمه است.
پیامبر(ص) فرمود: "کم مِن قاریءٍ القرآن و القرآن یلعنه؛6 بسیار خواننده قرآن است که قرآن او را لعنت می‌کند".
پی نوشت ها :
1 - صادق احسان بخش، آثار الصادقین، ج17، ص 246، به نقل از کنزالعمال، ج2، ص 291.
2 - همان، به نقل از وسائل الشیعه، ج4، ص 845.
3 - همان، ص 247، به نقل از سفینه البحار، ج2، ص 415.
4 - همان، ص 250، به نقل از نورالثقلین، ج4، ص 14.
5 - همان، ج6، ص 89، به نقل از اصول کافی، ج4، ص 230.
6 - همان، ج17، ص 321، به نقل از بحارالانوار،ج89، ص 185.
برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی