تنها مسئله‌ای که در آخرین حج رسول گرامی اسلام در منطقه غدیر خم مطرح شد، مسئله جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام بود.
شاید به ذهن برخی از ما خطور کند و یا دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام شبهه کنند که چرا رسول خدا در اجتماعات حج؛ مانند صحرای عرفات و... جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام را اعلام نکردند و آن را به منطقه غدیر خم موکول کردند؟! و یا عنوان کنند که موضوع غدیر اعلام جانشینی نبود، ازاین‌رو مسائلی را در این رابطه بیان می‌کنیم:
1. واقعه غدیر خم به صورت متواتر نقل شده[1] و چون دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام نمی‌توانند از این جهت منکر اصل قضیه بشوند، سعی می‌کنند محتوای غدیر را انکار و توجیه کنند تا منجر به اثبات جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام نشود، اما این گروه باید بدانند که مسئله جانشینی امیرالمؤمنین مسئله‌ای نیست که یک یا دو بار توسط رسول خدا مطرح شده باشد، بلکه پیامبر در زمان‌های مختلف از اولین دعوت رسالت خویش گرفته تا روزهای پایانی عمر شریفشان این مسئله را به مسلمانان اعلام کردند.[2]
2. اعلام قضیه جانشینی پیامبر جریان مهمی است مانند دیگر مسائل مهم اسلام که باید زمان و محل آن را خداوند مشخص بنماید؛ ازاین‌رو خداوند نیز آیه تبلیغ را در 18 ذی‌الحجه در غدیر خم نازل کرد، مفسران متعدد اعم از شیعه و سنی نیز اذعان دارند این آیه در روز غدیر خم در شأن و جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام نازل شده است.[3]
3. رسول خدا نسبت به اعلام جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام دلهره داشتند و این دلهره در مکه بیشتر بود تا این‌که خداوند در غدیر امر کرد تا این مسئله را اعلام کند و قول داد رسولش را از بلا‌ها حفظ می‌کند،[4] حاکم حسناکی از علمای بزرگ اهل‌سنت می‌نویسد: «پیامبر از این‌که خلافت و ولایت حضرت علی علیه‌السلام را بیان کند نوعی دلهره و نگرانی داشتند و این اضطراب در مکه بیشتر بود».[5]
درنتیجه مسئله‌ای که در واقعه غدیر خم مطرح شد چیزی جز جانشینی امیرالمؤمنین علیه‌السلام نمی‌تواند باشد.
پی‌نوشت:
[1]. ابن کثیر، البدایه و النهایه، احیاء التراث، ج5، ص233.
[2]. علامه امینی، الغدیر، موسسه اعلمی، ج2، ص283 و محمدی ری شهری، دانش نامه اميرالمؤمنين (ع) بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، دارالحدیث، ج2، ص429.
[3]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، موسسة الطبع و النشر، ج1، ص255 و ابن عساکر، تاريخ مدينة دمشق، دار الفكر، ج42، ص216 و شیخ کلینی، الکافی، الاسلامی، ج4، ص566 و ...
[4]. مائده، 67.
[5]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، موسسة الطبع و النشر، ج1، ص256.