-بهترین زمان برای اعلام جانشینی امیرالمومنین(علیه‌السلام) حجه الوداع و محل جمع شدن همه مسلمین جهان اسلام بود.
سوال: چرا پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) موضوع ولایت‌عهدی[امامت] پس از خود را در حجه الوداع ابلاغ کرد؟
پاسخ: شیعه معتقد است پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حجه الوداع و در منطقه «غدیرخم» مساله امامت و جانشینی امیرالمومنین(علیه‌السلام) را به مردم ابلاغ کرد و رسما علی‌بن ابی‌طالب(علیه‌السلام) را به عنوان جانشین خود در امت و امام المسلیمن معرفی کرد. اما سوالی که برخی می‌پرسند این است که چرا پیامبر در حجه الوداع این امامت را ابلاغ کرد و در مدینه این کار نشد.
در پاسخ می‌گوییم اولا: تعیین امام و جانشین، به دست خداوند متعال بود و پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از جانب خود اختیاری در تعیین آن نداست، لذا طبق نقل مفسرین زمانی‌که به غدیر رسیدند این آیه نازل شد:«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ [مائده/67] اى پيامبر آن‌چه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است كاملا (به مردم) برسان و اگر این کار را نكنى، رسالت او را انجام ندادهاى و خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم نگاه مىدارد، و خداوند جمعيت كافران (لجوج) را هدايت نمىكند.»(تفسير نمونه، ج5، ص 5) این آیه یعنی ای پیغمبر این‌جا باید مساله امامت را بیان کرده و بیش از این به تاخیر نیاندازی. لذا می‌توان گفت خداوند متعال دستور بیان امامت را داد.
ثانیا: حجه الوداع بسیار مهم بود و بهترین زمان برای ابلاغ مساله مهم امامت؛ چرا که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اعلام کرده بود که این آخرین حج من است و همه مردم از اقصی نقاط جامعه اسلامی خود را به حج رسانده تا از نزدیک شاهد اعمال حج توسط خود پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) باشند و در محضر ایشان آخرین حج را به جا آوردند، لذا نوشته‌اند حدود 110 هزار نفر جمع شد و حتی تا 124 هزار نفر نیز گفته است.(همان، ج5، ص 8) اعلام مساله امامت در میان این جمعیت بسیار بهتر از بیان آن در مدینه بود، زیرا در آن صورت کلی زمان طول می‌کشید خبر امامت امیرالمومنین(علیه‌السلام) به مناطق مختلف برسد، در حالی‌که در حج الواداع چون مردم مناطق مختلف حضور داشتند به راحتی خبر این جانشینی در تمام بلاد می‌پیچید و همین هم شد. بنابراین بهترین زمان برای اعلام جانشینی در حجه الوداع و در میان جمعیت انبوهی بود که برای حج آمده بودند.
________________________
پی‌نوشت
تفسير نمونه، مكارم شيرازى ناصر، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ اول، 1374 ش.