فروش علوم فنی

مبیع یا جنسی که فروخته می شود باید این شرایط را داشته باشد:
1ـ مقدار آن معلوم باشد (وزن، پیمانه، شماره و مانند اینها)
2ـ قابل تحویل باشد نه اینکه بگوید پرنده در آسمان را به تو فروختم.
3ـ در گرو یا رهن کسی نباشد.
4ـ مبیع از اعیان (جنس) باشد؛ هرچند اگر منفعت، عمل(مانند اجیر شدن برای کاری) یا حق(مانند حق مشارکت، سرقفلی) هم باشد اشکال ندارد.
بر این اساس که مبیع باید عین باشد، در بعضی مواقع اتفاق می افتد که بسیاری از افراد علوم یا فنی را که مهارت دارند را به کشورهای دیگر عرضه می کنند و نوعی معامله بین دو طرف واقع می شود در حالی که نه مقدار مشخصی دارد نه جنسی است که قابل تحویا باشد و نه از اعیان و جنس می باشد. در اینگونه موارد این نوع معاملات چه حکمی دارد؟

سوال: بنا بر اشتراط عین بودن مبیع همانگونه که بسیاری از فقها به آن معتقدند، آیا فروش علوم فنی آنگونه که امروزه در قراردادهایی که بین دولتها راجع به مبادله آن منعقد می‏شود، صحیح است؟
ج: مبادله آنها از طريق مصالحه اشکال ندارد. [1]

نکته: صلح یعنی رضایت و سازش بین دو یا چند نفر براینکه عین یا منفعتی را تملیک دیگری کند یا حق خود یا دینی را که طرف مقابل برعهده دارد، اسقاط نماید.

پی‌نوشت:
1). آیت الله خامنه‌ای، استفتائات، شرایط جنس و عوض آن، سوال1520.