جهان مادی که ما توشیم، جنسش به گونه ای هست که بین عناصر اون درگیری و مزاحمت به وجود مییاد و در نتیجه شر به پا میشه؛ لذا لازمه‌ی دنیا وجود شر قلیله.
اون روز، کلاس به پرسش و پاسخ گذشت. داشتم کم کم از در بیرون می رفتم که باز، یکی از مخاطبین جلوم رو گرفت.
سعید: حاج آقا! ببخشید! یه سوال داشتم.
من: بفرمایید!
سعید پرسشش رو با یه مثال شروع کرد.
سعید: حاج آقا اگه من برم حمام و خوب سرم رو بشورم، آیا پس از شسته شدن سرم، ممکنه ازش گرد و غبار و یا کثیفی بیرون بیاد؟!
من: نه، هر چیزی که تمیز باشه ازش کثیفی بیرون نمیاد.
سعید: حاج آقا! شما می گید خدای عالم خیر محضه، تمیز تمیزه، توانا هم هست و خیلی هم مهربونه؛ خوب پس این همه شر و کثیفی چرا عالم رو برداشته؟ اگه بگید نیست، که بهتون نشون میدم؛ مثل سیل و زلزله و قحطی و ... اگه هم بگید کار خدا نیست که پذیرفتید پس کار کس دیگریه و این یعنی شرک، ثنویت و دو خدایی. اگه هم بگید نمی دونسته و یا نمی تونسته یا نمی خواسته که با دانایی، توانایی و مهربانیش نمی سازه.
حرفهاش رو زد و سکوت کرد. پرسشش رو با مثال خوب روشن کرده بود و اشکالاتش رو هم خوب فهمیده بود و پرسیده بود.
من: فرق دنیای کامپیوتر و اینترنت با این جهانی که ما توی اون نفس می کشیم، چیه؟
سعید: خوب، حاج آقا! اون جهان مجازیه و این حقیقی.
من: ببین پسرم! چرا ما به اون جهان میگیم، مجازی و به این میگیم حقیقی؟ حتما اون جهان یه جوریه که این یکی اونجوری نیست؟! درسته؟
سعید: بله. درسته؛ مثلا تو اون جهان جِرم و جسم وجود نداره، اشیاء آثار و خواصی که توی دنیای حقیقی دارن، تو دنیای مجازی ندارن؛ مثلا آتش نمی سوزونه، آب چیزی رو خیس نمی کنه و... .
من: خوبه، خیلی خوبه! اگه کسی بخواد که تو دنیای مجازی، آتشی که مثلا با نرم افزار طراحی کرده، بسوزونه، چکار باید بکنه؟
سعید با خنده گفت: باید تشریف بیاره تو این دنیا تا آتیش بسوزونه.
من: خوب؛ شاید یکی بخواد تو همون عالم مجازی، آتش بسوزونه، عیب کار کجاست؟
سعید: عیبی در کار نیست، لازمه‌ی دنیای مجازی یه چیزه و لازمه ی دنیای حقیقی، یه چیز دیگه.
من: آهان. به خوب جایی رسیدیم؛ پس هر عالمی با چیزهای مخصوص به اون عالم همراه هست که نمی تونه از اونا جدا بشه و در نتیجه شر محسوب نمیشه.
سعید: حاج آقا! نمی فهمم؟
من: ببین عزیزم! جهان مادی که ما توشیم، جنسش به گونه ایه که بین عناصر اون درگیری، مزاحمت و تاثیر و تاثر به وجود مییاد و در نتیجه اتفاقاتی پدید مییاد که برخی‌ش از نگاه ما شر به حساب مییاد؛ مثلا آتش با چوب تو این عالم به هم برسن، سوختن ایجاد میشه که اگه وسط زمستون و تو بیابون باشه، واسمون خیره؛ ولی اگه همین آتش کلبمون رو بسوزونه میشه شر! گرگ و گوسفند در این دنیا هر دو حق حیات دارن و وجودشون لازمه؛ اما گرگ برای حفظ حیاتش مجبوره که گوسفند رو بخوره و یا اقتضای عالم مادی اینه که اگه چیز شکننده ای از بلندی بیفته، می شکنه. پس لازمه ی این جهان، شر به این معناست. راه گریزی هم نیست. عیب از خدای عالم نیست که تو این جهان خیر محض به پا نمی کنه، مشکل این عالمه که نمی تونه خیر محض رو بپذیره؛ درست مثل معده ی یه نوزاد که کباب برگ رو نمی تونه بپذیره.
سعید: خب حاج آقا! خدا یه جور عالم رو می ساخت که رنج و شری از سوی قوانینش به کسی نرسه؛ مثلا آتش رو جوری می ساخت که دست و لباس آدم رو نسوزونه.
من: ببین پسرم! اولا: ذات آتش تو این دنیا سوزانندگیه؛ اون آتشی که تو دنیای مادی نسوزونه، آتش نیست. حالا که خدای عالم ذات آتش رو اینجوری آفریده، دیگه قدرت خدای عالم به کاری که محاله، تعلق نمی گیره. آتش نمی تونه که تو این دنیا نسوزونه. بله، تو یه دنیای دیگه میشه؛ مثل دنیای مجازی و یا هر دنیای غیر مادی؛ ولی اون دنیا دیگه این دنیا نیست. پس چون خدای عالم خیر محضه و قدرت و علم هم داره، اگه میشد تو این عالم، قوانینش جور دیگه ای باشه که شر ایجاد نشه، خلق می کرد؛ اما حالا که نیافریده، معلومه که نمی‌شده.
سعید: حاج آقا! ظلم و بدی های ما آدها چی؟ اونم لازمه ی این دنیاست.
من: پسرم! اون لازمه‌ی این دنیا نیست. ناشی از آزادی انسانه. برخی شرور از شرارت آدمها به وجود مییاد و شرارت آدمها هم ناشی از آزادی و اختیارشونه؛ فساد در دنیا به علت اون چیزایی که مردم کسب کردند. خیلی از ظلم و ستم‌هایی هم که به مردم می رسه نتیجه‌ی عمل‌کرد خودشونه. اگه متحد بشن و علیه ظلم بپاخیزند از دست ظلم راحت میشن. قرآن می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ[رعد/11] خدای عالم سرنوشت قومی را تغییر نمی‌دهد؛ مگر آنکه خود آنها تغییر دهند». راستی خیلی از این چیزایی که یه جاهایی سبب شره، یه جاهایی سبب خیر شده؛ مثلا زلزله تو ژاپن یا میکروب ها تو پیشرفت علم پزشکی و ... درسته؟
سعید: بله، حاج آقا! درسته. خیلی ممنونم! واقعا چیزهایی یاد گرفتم.
من: الهی شکر، خیلی چیز هم بلد بودی! در پناه خدای عالم باشی!