عدم‌رعایت نوبت، تعدی به حقوق دیگران است

یکی از کارهای مرسوم نوبت ایستادن و به نوبت، کارها را انجام دادن است.
یادمان نمی رود چه صفهای طولانی که برای نان یا شیر می ایستادیم و وقتی می دیدیم یک نفر بدون نوبت بخاطر عدم رعایت صف و رفاقتی که با نانوا یا صاحب مغازه دارد به داخل مغازه می رفت تنها کارمان عصبانیت و خوردن خودمان بود. اما آنچه که از نظر شرعی مهم است عدم رعایت حقوق دیگران و زیرپا گذاشتن حق الناس است.
حق‌الناس یعنی حقی که مختص مردم بوده و جدای از حق‌الله است، رعایت این نوع حقوق در دین اسلام بسیار مورد تأکید قرار گرفته است، چون خداوند متعال اگر از حق خویش هم بگذرد از حق‌الناس و حقی مربوط به مردم است نخواهد گذشت.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) نیز در این راستا می فرمایند: « جَعَلَ اللهُ سُبحانَهُ حُقوقَ عِبادِهِ مُقَدَّمَةً لِحُقوقِهِ؛ خداوند سبحان، حقوق بندگانش را مقدمه‌ی رسیدن به حقوق خود قرار داده است». [1]

پرسش: آیا مراعات نوبت در امورى که طبق نوبت به کار افراد رسیدگى مى شود، یک حقّ عقلایى و شرعى است و تخلّف از آن حرام است؟
پاسخ: در حال حاضر که بسیارى از کارها در اجتماع به صورت صف و قرار گرفتن در نوبت انجام مى شود این امر، یک حقّ عقلایى محسوب مى گردد، یا به تعبیر دیگر از بین بردن آن نوعى ظلم به حساب مى آید و مشمول ادلّه حرمت ظلم و تعدّى بر حقوق مردم است البته در مواردى که در عرف عقلا استثنا مى شود، مثل یک بیمار اورژانسى در مطّب دکتر و مانند آن، اشکالى ندارد. [2]

پی‌نوشت:
1). تميمى آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، دفتر تبليغات، ايران؛ قم، چاپ: اول، 1366ش، ص480.
2). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، حق الناس بودن رعایت نوبت. (کدمطلب:260613)