جناب آلوسی در تفسیر روح المعانی می‌گوید: چنان‌چه همه می‌دانند فاطمه (سلام الله علیها) سیده و سرور عترت اهل بیت است و به نظر من برترین زنان عالم، فاطمه (سلام الله علیها) است، سپس مادرش خدیجه، سپس عایشه. حتی اگر کسی بگوید: دیگر دختران پیغمبر (رقیه، زینب و ام‌کلثوم) برتر از عایشه هستند، من اشکالی در این سخن نمی‌بینم.
فضیلت حضرت فاطمه بر عایشه در کلام آلوسی
در بین مسلمانان در این مسئله اختلاف است، که مقام کدام زن در اسلام بالاتر از دیگران است. آیا مقام فاطمه (سلام الله علیها) بالاتر از مقام عایشه و خدیجه (سلام الله علیها) است، یا مقام عایشه از فاطمه و خدیجه (سلام الله علیهما) بالاتر است. آن‌چه از گفتار و کردار اهل سنت به‌نظر می‌رسد، این‌که عایشه بر دیگر زنان ترجیح دارد و مقام عایشه را حتی بالاتر از مقام فاطمه (سلام الله علیها) می‌دانند. به همین جهت به عایشه لقب ام‌المؤمنین داده و به او بسیار احترام می‌کنند.
اهل سنت در افضلیت عایشه بر دیگر زنان به روایاتی استدلال می‌کنند. مثل این روایت که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «مردان زیادی به تکامل رسیده‌اند، درحالی‌که از بین زنان، تنها مریم بنت عمران و آسیه همسر فرعون کامل هستند و برتری عایشه بر دیگر زنان مثل برتری آب‌گوشت بر غذاهای دیگر است.»[1]
اما جناب آلوسی با این‌که یک سلفی متعصب است، در پاسخ از این ادعا در تفسیر روح المعانی می‌گوید: افضلیت فاطمه (سلام الله علیها) بر همه زنان حتی بر عایشه نیز ثابت است. زیرا پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «إني تركت فيكم الثقلين كتاب اللّه تعالى و عترتي لا يفترقان حتى يردا على الحوض.[2] همانا من در بین شما دو چیز گرانبها قرار دادم. کتاب خداوند و اهل بیتم. این دو از یکدیگر جدا نمی‌شوند، تا این‌که در حوض کوثر بر من وارد شوند.»
جناب آلوسی در ادامه می‌گوید: چنان‌چه همه می‌دانند فاطمه (سلام الله علیها) سیده و سرور عترت اهل بیت است[3] و به نظر من برترین زنان عالم، فاطمه (سلام الله علیها) است، سپس مادرش خدیجه، سپس عایشه. حتی اگر کسی بگوید: دیگر دختران پیغمبر (رقیه، زینب و ام‌کلثوم) برتر از عایشه هستند، من اشکالی در این سخن نمی‌بینم.[4]
پی‌نوشت:
[1]. «قال رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم کمل من الرجال کثیر ولم یکمل من النساء إلا مریم بنت عمران وآسیة امرأة فرعون وفضل عائشة علی النساء کفضل الثرید علی سائر الطعام»؛ محمد بن اسماعیل بخاری، صحیح بخاری، دارابن کثیر، 1414 ق، ج 3، ص 374، ح 3558؛ احمد بن علی بن حجر العسقلانی، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، دارالریان للتراث، 1407 ق، ج 7، ص 134، ح 3558.
[2]. آلوسى سيد محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ناشر: دارالكتب العلميه، بيروت، 1415 ق، نوبت چاپ: اول، ج2، ص150.
[3]. همان، ج2، ص150.
[4]. «و بعد هذا كله الذي يدور في خلدي أن أفضل النساء فاطمة. ثم أمها، ثم عائشة. بل لو قال قائل إن سائر بنات النبي صلى اللّه تعالى عليه و سلم أفضل من عائشة لا أرى عليه بأسا». آلوسى سيد محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ناشر: دارالكتب العلميه، بيروت، 1415 ق، نوبت چاپ: اول، ج2، ص151.
نویسنده: مجتبی محیطی
مکاتب اهل سنت
مباحث کلامی