نبش قبر حجر بن عدی
متأسفانه چند روز پیش، اخباری مبنی بر هتک حرمت و تخریب مرقد مطهر حجر بن عدی از صحابی پیامبر صلی الله علیه وآله و یاران باوفای امیرمؤمنین علیه السلام در رسانه ها منتشر شد.
همو که هنگام شهادت بانگ بر آورد: «لَا تُطْلِقُوا عَنِّی حَدِیداً وَ لَاتَغْسِلُوا عَنِّی دَمَاً وَ ادْفِنُونِی فِی ثِیابِی، فَإِنِّی لاقٍ مُعاوِیَةَ بِالْجادَّةِ وَ إِنِّی مُخاصِمٌ؛ غل و زنجیر را از دست و پایم باز نکنید و خونم را نشویید و مرا در پیراهنم دفن کنید! چرا که مىخواهم به این صورت معاویه را در قیامت براى دادخواهى در پیشگاه خدا دیدار کنم».(1)
این بیان ، حاکی از اوج معرفت و بینش این بزرگوار و روحیه حماسی او در برابر ظلم و بیدادگری و دفاع از حق و حقیقت بود.
در روایتی از امام حسین علیه السلام نقل شده که در نامه ای به معاویه، توصیف این مرد بزرگ کرده و مىفرماید:«أَلَسْتَ قَاتِلَ حُجْرٍ، وَ أَصْحابَهُ الْعابِدِینَ الُمخْبِتِینَ، الَّذِینَ کَانُوا یَسْتَفْظِعُونَ الْبِدَعَ، وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ، وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ، فَقَتَلْتَهُمْ ظُلْماً وَ عُدْواناً، مِنْ بَعْدِ ما أَعْطَیْتَهُمُ الْمَواثِیقَ الْغَلِیظَةَ، وَ الْعُهُودِ الْمُؤَکَّدَةَ، جُرْأَةً عَلَى اللَّهِ وَاسْتِخْفَافاً بِعَهْدِهِ؛ (اى معاویه!) آیا تو همان نیستى که حجر و یارانش را که عابد و در برابر خدا متواضع بودند، به قتل رساندى؟ آنان که از بدعتها بیزار بودند؛ امر به معروف و نهى از منکر مىکردند؛ ولى تو آنان را از روى ستم و عداوت- پس از پیمانهاى محکم (در عدم تعرّض به آنان)- کشتى و این عمل را از روى نافرمانى در برابر خداوند و سبک شمردن پیمان او انجام دادى».(2)
در این روایت، حجر بن عدی از مصادیق افراد متواضع و بندگان حقیقی خداوند شمرده شده که حضرت سید الشهداء برای آنها اوصافی برمی شمرند:
1. بیزاری از بدعت: در روایت نبوی است که پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمودند:إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ في اُمَّتي فَليُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ ، فَمَن لَم يَفعَل فَعَلَيهِ لَعنَةُ اللَّهِ؛ هر گاه بدعتها در ميان امتم پديدار شوند، بر عالم است كه علم خود را آشكار سازد،هر كس چنين نكند، لعنت خدا بر او باد.(3) و افرادی همچون حجر از آن دسته بودند که در برابر بدعت‌های اموی سکوت نکرده و با آشکار سازی علم خود، حقیقت را بیان کردند.
2. امر به معروف و نهی از منکر: به فرموده امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام: ما أعمالُ البِرِّ کُلِّها والجِهادُفی سَبیلِ اللّه عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ والنَّهیِ عَنِ المُنکَرِ، إلاّ کَنَفثَةٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ. همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا ، در مقایسه با امر به معروف و نهى از منکر چیزى نیست، مگر همچون آب دهانى که در دریایى پهناور انداخته شود!.(4) البته آیات و روایات در خصوص امر به معروف و نهی از منکر بیش از آن است که در این مختصر بیان شود.
نقل شده که در لحظات پایانی عمر خویش، حجر فرصت طلبید تا نمازی بخواند، فرصت داده شد و نمازی خواند بسیار کامل و با حال خضوع و وصف‌ناپذیر و پس از پایان نماز گفت: بیم آن داشتم اگر بیش از این طول دهم گمان کنید که از ترس مرگ است، لذا این نماز آخر را بسیار کوتاه خواندم.
درود خداوند بر او ، روزی که زاده شد و روزی که می ميرد و روزی که ديگر بار زنده برانگيخته می شود.(5)
پی نوشت:
1. کنز العمال ج 11 ص 353 حدیث 31724.
2. الامامة و السیاسة ج1 ص 203 ؛ بحارالانوار ج 44 ص 213.
3. اصول كافى،ج 1ص 54.
4. نهج البلاغة، حکمت 374.
5. وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا. سوره مریم آیه 15.
غل و زنجیر را از دست و پایم باز نکنید و خونم را نشویید و مرا در پیراهنم دفن کنید! چرا که مىخواهم به این صورت معاویه را در قیامت براى دادخواهى در پیشگاه خدا دیدار کنم!