علامه مجلسی(ره) معتقد است روایاتی که در مورد تحریف قرآن در کتب روایی شیعه وارد شده‌اند، خبر واحد هستند و صحت ندارند، لذا قرآن بدون تحریف به ما رسیده است.
شبهه: علامه مجلسی از بزرگ‌ترین علمای شیعه معتقد است که مقداری از قرآن کم شده است، چون در کتاب بحار الانوار نقل کرده آیاتی در قرآن بوده و عثمان آنها را حذف کرده است.
پاسخ: این مطلب دروغ محض است و چنین عبارتی از خود علامه مجلسی(رحمه‌الله‌علیه) در بحارالانوار وجود ندارد، بلکه ایشان تنها روایات را نقل کرده است و دشمنان تشیع یا جاهلانه یا مغرضانه، آنها را سخنان خود علامه مجلسی تلقی کرده و در فضای مجازی منتشر می‌کنند.
علامه مجلسی(رحمه‌الله‌علیه) در بحار الانوار می‌نوسید: «وَ بِالْإِسْنَادِ يَرْفَعُهُ إِلَى الْمِقْدَادِ بْنِ أَسْوَدَ الْكِنْدِيِّ قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ هُوَ مُتَعَلِّقٌ بِأَسْتَارِ الْكَعْبَةِ وَ هُوَ يَقُولُ اللَّهُمَّ اعْضُدْنِي وَ اشْدُدْ أَزْرِي وَ اشْرَحْ صَدْرِي وَ ارْفَعْ ذِكْرِی...؛[1] مقداد می‌گوید ما همراه رسول خدا بودیم در حالی‌که حضرت به پرده کعبه آویزان بود و می‌فرمود: خدا یا مرا قدرت ده، از من پشتیبانی کن، سینه من‌را گشاده گردان، نام و یاد من را بلند مرتبه و معروف گردان، جبرئیل نازل شد و گفت: بخوان محمد، گفت چه چیزی را بخوانم؟ گفت: «مگر به تو سعه صدر ندادیم و بار گران را از دوشت بر نداشتیم؟ باری که پشتت را خم می‌کرد، و تو را نام‌دار نکردیم به وسیله داماتت علی» پس پیامبر نیز آن را خواند و ابن مسعود نوشت، ولی عثمان آن‌را حذف کرد». دشمنان تشیع می‌گویند چون این روایت را علامه مجلسی در بحار نقل کرده، پس او قائل به تحریف و حذف برخی از آیات از قرآن است.
در حالی‌که همه می‌دانند علامه مجلسی برای حفظ میراث روایی شیعه بحارالاانوار را جمع آوری کرده و غالب روایات شیعه را عیناً به همان شکلی که در کتب اصلی ضبط شده، نقل کرده است که میراث روایی شیعه حفظ شود. لذا نقل علامه مجلسی در بحار به معنای اعتقاد ایشان به آن مساله نیست، مگر اینکه در ذیل روایت نظر خاص خود را با قلم خود بیان کرده باشد.
در رابطه با این ورایت هم باید گفت: علامه مجلسی این روایت را از کتاب «الروضة فی فضائل أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب» از «ابن شاذان قمی» نقل کرده است و در آن کتاب نیز این روایت بدین شکل نقل شده: «وَ بِالْإِسْنَادِ- يَرْفَعُهُ- إِلَى الْمِقْدَادِ قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّه ....»[2] لذا این روایت مرفوعه است و سندی ندارد که قابل بررسی باشد و ضعیف محسوب می‌شود.
از سوی دیگر این روایت فقط در کتاب ایشان نقل شده که در قرن ششم می‌زیسته است و هیچ کتاب دیگری این روایت را نقل نکرده است. در حالی‌که محدیثین شیعه از قرن دوم کتب حدیثی را جمع‌آوری کرده‌اند. بنابراین این روایت دو ضعف بزرگ دارد: یکی اینکه خبر واحد است و در هیچ کتابی غیر این کتاب نقل نشده، دوم اینکه سند ندارد و مرفوعه است و مشخص نیست چه کسانی این حدیث را نقل کرده‌اند.
این در حالی‌است که علامه مجلسی در بحارالانوار به صراحت بیان می‌کند که قرآن منزه از زیاده و نقصان است و هیچ کلمه‌ای از قرآن کریم کم یا زیاد نشده است. عبارت ایشان بدین شرح است: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ؛ ای القرآن وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ عن الزيادة و النقصان و التغيير و التحريف؛[3] همانا -ما ذکر را نازل کردیم-؛ یعنی قرآن را نازل کردیم و -خود ما نیز از آن محافظت می کنیم-؛ در برابر زیاده و کاستی و تغییر و تحریف.»
هم‌چنین علامه مجلسی در رابطه با روایاتی که در آنها بیان شده که قرآن ناقص است و آیاتی از آن کم شده است می‌نویسد: «أن الأخبار التي جاءت بذلك أخبار آحاد لا يقطع على الله تعالى بصحتها فلذلك وقفنا فيها و لم نعدل عما في المصحف ...: همانا اخباری که در این زمینه وارد شده(تحریف قرآن) چون خبر واحد هستند و نمی‌توانیم با یقین صحت آنها را تایید کنیم، ما در این زمینه توقف می‌کنیم (این روایات را نمی‌پذیریم) و از مصحف شریف عدول نخواهیم کرد».[4]
بنابراین نظرعلامه مجلسی این است که با اینکه برخی روایات در رابطه با تحریف قرآن در منابع روایی شیعه نقل شده است، اما این روایات قطعی و یقینی نیستند و نمی توان آنها را پذیرفت و قرآن بر حجیت خود باقی بوده و هیچ زیاده یا نقصانی در آن راه نیافته است.
______________________________________
پی‌نوشت
[1]. «وَ بِالْإِسْنَادِ- يَرْفَعُهُ- إِلَى الْمِقْدَادِ قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّه صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ هُوَ مُتَعَلِّقٌ بِأَسْتَارِ الْكَعْبَةِ وَ هُوَ يَقُولُ: اللَّهُمَّ اعْضُدْنِي وَ اشْدُدْ أَزْرِي، وَ اشْرَحْ صَدْرِي، وَ ارْفَعْ ذِكْرِي، قَالَ: فَنَزَلَ جَبْرَئِيلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ قَالَ: اقْرَأْ يَا مُحَمَّدُ، قَالَ: وَ مَا أَقْرَأُ؟ قَالَ: اقْرَأْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ وَ رَفَعْنا لَكَ ذِكْرَكَ بِعَلِيٍّ صِهْرِكَ قَالَ: فَقَرَأَهَا عَلَيْهِمْ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ. وَ أَثْبَتَهَا ابْنُ مَسْعُودٍ، وَ أَسْقَطَهَا عُثْمَانُ». مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربی، بيروت، چاپ دوم، 1403 ق، ج36، ص 116.
[2]. ابن شاذان قمى، أبو الفضل شاذان بن جبرئيل، الروضة في فضائل أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب عليهما السلام، مكتبة الأمين، ايران، قم، چاپ اول، 1423 ق، ص 168.
[3]. بحار الأنوار، همان، ج9، ص 113.
[4]. همان، ج89، ص 75.
شبهه: علامه مجلسی از بزرگ‌ترین علمای شیعه معتقد است که مقداری از قرآن کم شده، چون در کتاب بحار الانوار نقل کرده آیاتی در قرآن بوده و عثمان آنها را حذف کرده است.
پاسخ: این مطلب دروغ محض است و چنین عبارتی از خود علامه مجلسی در بحارالانوار وجود ندارد، بلکه ایشان تنها روایات را نقل کرده است و دشمنان تشیع جاهلانه یا مغرضانه، آنها به علامه مجلسی نسبت می‌دهند؛ در حالی که ایشان معتقد است روایاتی که در مورد تحریف قرآن وارد شده، خبر واحد هستند و صحت ندارند.