- اینکه نوجوان شما علاقه زیادی به فیلم و سریال دارد، گرچه می تواند آسیب زا باشد، ولی می توانید این تهدید را به فرصت تبدیل کنید تا اگر نوجوان واقعا در زمینه هنر و بازیگری استعداد یا توانمندی دارد، خودش را شکوفا نماید.
یک پسر ۱۴ ساله دارم و خیلی به فیلم و سریال علاقه دارد؛ به طوری که همه فیلم‌ها را ضبط می‌کند و شاید بالغ بر صد بار، هر فیلم را مشاهده و تمام دیالوگ‌ها را حفظ می‌کند. بابت این قضیه، خیلی رنج می‌برم و هر چقدر هم سعی می‌کنم مانع این کار شوم، ولی کمتر موفق می‌شوم. خواهش می‌کنم راهنمایی کنید.
پاسخ مشاور:
نگرانی شما نسبت به فرزندتان قابل درک است، اما اینکه بخواهید صرفا مانع از این کار شوید، بدون بررسی جوانب مسئله نه تنها مشکل حل نمی‌شود، بلکه باعث ایجاد مقاومت فرزندتان می‌شوید و چه بسا شدت تمایل و علاقه‌اش به مشاهده فیلم و سریال نیز بیشتر شود. لذا توجه به چند نکته در اینجا حائز اهمیت است.
نکته اول:
در قدم اول باید بررسی شود که آیا واقعا علاقه نوجوان شما به فیلم و سریال از حالت عادی خارج شده است یا نه؟ مثلا ایشان در روز چند ساعت وقت خودش را برای مشاهده فیلم و سریال قرار می‌دهد که باعث نگرانی شما شده است؟
آیا وقتی که برای مشاهده فیلم و سریال اختصاص می‌دهد، مانع از از کارهای دیگر او می‌شود؟ مثلا این مسئله، باعث افت تحصیلی او شده است؟
این سوالات به شما کمک می‌کند تا بفهمید که رفتار نوجوان شما چقدر طبیعی و غیرطبیعی است و چقدر نیاز به اصلاح دارد!
نکته دوم:
باتوجه به اینکه نوجوان شما 14 سال سن دارد و در دوره هویت یابی به سر می برد، تمایل او به فیلم و سریال و حفظ کردن دیالوگ شخصیتهای فیلم و ... می‌تواند نشان از این بدهد که نوجوانتان از طریق شخصیتهای فیلم و سریال در حال همذات پنداری است. به عبارتی در تمامی فیلم‌ها، شخصیت‌هایی وجود دارند که داستان فیلم بر محور آن‌ها استوار است و در اکثر اوقات، وقتی نوجوان شما فیلمی را چندین بار به نظاره می‌نشیند، در واقع با نقش اول داستان یا یکی از نقش‌های اصلی همذات پنداری می کند. بدین صورت که در موقع تماشای فیلم و سریال، ذهن او کاملاً در جای شخصیت همذات با او نشسته و از زاویه دید او به داستان فیلم می‌بیند؛ به عنوان مثال وقتی‌که شخصیت اصلی داستان در حال جنگ و ستیز برای گرفتن حق خودش است، نوجوان بیننده نیز مثل او دیالوگ‌ها را همزمان با او در ذهن خودش تکرار کرده و بعضاً رفتارهای فیزیکی یا میمیک صورت بازیگر را هم تقلید می کند یا حتی تکیه کلام های بازیگر نقش اول داستان را در زندگی روزمره تکرار می کند. گاهی اوقات نیز ممکن است نوجوان پا را فراتر گذاشته و با الگوبرداری از رفتارهای همذاتشان در فیلم، منش و مرام او را در زندگی تقلید می کند. لذا نوجوان فعلی شما نیز احتمالا با همذات پنداری با شخصیتهای داستان و فیلم و سریال دنبال الگوبرداری و کسب هویت خودش است.
نکته سوم:
ژانرهای مختلفی در حوزه فیلم و سریال وجود دارد از جمله: اکشن، خانوادگی، سیاسی اجتماعی، امنیتی و... همچنین فیلم‌های ایرانی و خارجی وجود دارند ... اینکه بفهمید نوجوانتان از چه ژانری یا چه تمی خوشش می آید، می تواند در شناخت علاقه و سلیقه او به شما کمک کند و از حال و هوای نوجوانتان بیشتر مطلع شوید. معمولا نوجوان از ژانرهای اکشن و هیجانی بیشتر لذت می برد. دانستن این مسئله می تواند در تعادل سازی نوجوان به شما کمک کند تا بهترین پیشنهاد را برای تعادل سازی در رفتار نوجوان به او بدهید.
اما راهکار چیست و چگونه می‌توان علاقه نوجوان به فیلم و سریال را متعادل کرد؟
گام اول: توجه دادن نوجوان به آسیب مشاهده زیاد فیلم و سریال
نوجوان شما ممکن است اصلا متوجه نباشد که بیش از حد و فراتر از حد طبیعی در حال تماشای فیلم و سریال است و نتواند نگرانی و مخالفت شما را بابت این مسئله درک کند. پس بهتر است در قدم اول، در برابر نوجوان، گارد گرفته نشود، بلکه اجازه داد تا گام به گام با اصل مسئله مواجه و زمینه اصلاح رفتار او فراهم شود.
گاهی ممکن است که نوجوان با طرح مشکل یا شکایت پیش شما بیاید، در آن صورت می توانید از فرصت بوجود آمده برای آگاهی بخشی به او درباره آسیب هایی که متوجهش شده صحبت نمایید؛ مثلا وقتی نوجوان گاها از سردرد یا بی حوصلگی یا ... پیش شما شکایت می کند، شما از طریق پرسش سعی کنید او را متوجه آسیب تماشای زیاد فیلم کنید.
به عبارتی به جای اینکه بخواهید نوجوان را بابت این کار مواخذه کنید که چرا فیلم و سریال زیاد می بیند یا مدام بخواهید او را از دیدن فیلم و سریال نهی کنید، پرسشی مطرح کنید؛ به نظرت علت سردردی که چند مدت است پیدا کردی چیست؟ بعد ادامه می دهید؛ فکر نمی کنی این سردردت مربوط به زیاد تلویزیون دیدن باشد؟ به نظرت از صبح تا شب چند ساعت روبه روی تلویزیون می‌نشینی؟ این نوع سوالات بدون اینکه بخواهید در لحن و گفتار خود، حالت اعتراض یا سرزنش گری داشته باشد، سعی کنید دوستانه و منطقی مطرح کنید. وقتی نوجوان، رفتار دوستانه و منطقی شما را بشنود، به فکر فرو می رود و درباره این موضوع بیشتر تأمل می کند تا اینکه بخواهید او را بابت این کار سرزنش یا سرکوب کنید؛ چراکه نوجوان وقتی مورد سرزنش یا سرکوب شود، شاید هرگز متوجه اصل موضوع و دغدغه شما نشود و ذهنش تنها درگیر این می شود که چرا والدینش، مدام با کارهایش مخالفت و او را سرکوب می کنند! اما استفاده از روش منطقی با چاشنی صمیمیت، باعث می شود که نوجوان زودتر و بهتر اصل موضوع را بفهمد و زمینه برای اصلاح او فراهم شود. زیرا شما به عنوان والد با این نوع پرسش گری منطقی و صمیمانه، زمینه را برای به تفکر واداشتن نوجوانتان فراهم می‌کنید و امید به اینکه در رفتار او تاثیر مثبت بگذارد وجود دارد.
گام دوم: ارائه پیشنهاد
اینکه نوجوان شما علاقه زیادی به فیلم و سریال دارد، گرچه می تواند آسیب زا باشد، ولی می توانید این تهدید را به فرصت تبدیل کنید تا اگر نوجوان واقعا در زمینه هنر و بازیگری استعداد یا توانمندی دارد، خودش را شکوفا نماید. لذا اگر در شهری که در آن زندگی می کنید، امکانات در حوزه هنر و رسانه وجود دارد، شما می توانید به نوجوانتان پیشنهاد شرکت در کلاس های آموزش بازیگری و هنر تئاتر را بدهید. این کار باعث می شود که اولا؛ نوجوان به دنبال کشف استعداد خود برود.
ثانیا؛ وقت و انرژی خود را معطوف یک کار هدفمند کند، نه اینکه ساعتها درگیر فیلم و سریال دیدن شود. ثالثا آموزش در عرصه هنر، سواد رسانه ای نوجوانتان را هم بالا می برد. به عبارتی نوجوان شما با بالا رفتن سواد رسانه‌ای‌اش، نسبت به ترفندهای رسانه ای و اینکه اهداف پشت پرده فیلم و رسانه را می فهمد و اینکه یاد می گیرد که تحت تاثیر هیجانات هر فیلم و سریالی را مشاهده نکند یا حداقل به سمت فیلم و سریالهای فاخر برود و ...
همچنین اگر نوجوان از ژانر اکشن و هیجانی لذت می برد، شما می‌توانید به او ورزش‌هایی که هیجان او را برون ریزی می‌کند، پیشنهاد بدهید. فعالیتهای فیزیکی باعث می شود که نوجوان کمتر اسیر فیلم و سریال و فضای مجازی می شود و بخشی از انرژی اضافی او تخلیه شود.