تلنگری به معاد در زندگی پس از زندگی

تلنگری به معاد در زندگی پس از زندگی
سری دوم برنامه تلویزیونی زندگی پس از زندگی که در ماه مبارک رمضان از شبکه چهار سیما پخش می‌شود برنامه‌ای گفتگو محور است که برای اولین بار به طور جدی و علمی به موضوع تجربه نزدیک به مرگ ورود کرده و با تحقیق میدانی از افراد مختلف با تجربیات متفاوت، نکات قابل تأملی را درباره عالم پس از مرگ پیش روی مخاطب قرار می‌دهد.
معمولاً افرادی که این فضا را تجربه کرده‌اند دیدگاهشان نسبت به مرگ تغییر اساسی داشته و هراسی از مرگ ندارند و از این مهم‌تر اینکه ایمان راسخ به عالم پس از مرگ پیدا کرده‌اند.
نکته قابل‌توجه این است که تمامی تجربه‌کنندگان با وجود تفاوت دیدگاهی که نسبت به عالم پس از مرگ تا قبل از این تجربه داشته‌اند، همگی بر این باور هستند که آنچه مشاهده کرده‌اند توهم و خواب‌وخیال نیست و واقعیت محض بوده است.
نکته جالب توجه دیگر این است که اکثریت قریب به اتفاق تجربه‌کنندگان حتی جزئی‌ترین مواردی را که مشاهده کرده‌اند به یاد دارند، هرچند که سال‌های زیادی از آن واقعه گذشته باشد؛ این در حالی است که اگر خیلی از ما انسان‌ها مثلاً خوابی را چند روز پیش دیده باشیم معمولاً نمی‌توانیم درست و با جزئیات آن را بازگو کنیم و چیز زیادی را به خاطر نمی‌آوریم.
تجربه‌کنندگان حالت نزدیک به مرگ، تجربیات گوناگونی را داشته و دارند و بعضاً مشاهداتشان تفاوت‌هایی با هم دارد؛ ولی بعضی از موارد در تجربه آن‌ها مشترک است؛ مثلاً عبور از تونل نور، آن هم نوری که معمولاً کیفیت و رنگ آن قابل توصیف دقیق نیست و تجربه‌کنندگان مشابه آن را در دنیا ندیده‌اند.
مرور زندگی از مهم‌ترین مواردی است که اکثر تجربه‌کنندگان آن را مشاهده کرده‌اند. به این صورت که شخص در آن حالت اعمال خود را که در سال‌های عمرش انجام داده مشاهده می‌کند و صرفاً مشاهده هم نیست؛ بلکه تأثیرپذیری از اعمال خیر و شر تفاوت‌هایی دارد. به گفته برخی تجربه گران اعمال خوبشان سریع رد می‌شود ولی روی اعمال بدشان مکث می‌شود و خودشان با دیدن اعمال بد به نوعی معذب یا شرمنده می‌شوند.
به گفته حجت‌الاسلام محمدی که از کارشناسان مذهبی برنامه زندگی پس از زندگی است، مرور زندگی در هنگام مرگ در روایات اهل‌البیت علیهم‌السلام نیز آمده است که انسان زندگی خود را در آن حالت می‌بیند.
یکی از تجربه‌کنندگان که از رزمندگان دوران دفاع مقدس(جنگ تحمیلی) بوده و در اثر اصابت ترکش این وقایع را تجربه کرده تعبیر جالبی از این تجربه داشت؛ وی خلاصه تجربه خود را این‌چنین بیان کرد: «ذره‌ای خوبی و ذره‌ای بدی جواب دارد؛ هم آن طرف هم این‌طرف، اینجا به خودت می‌کنی هر کاری کنی به خودت کردی اینجا به خودت برمی‌گردد و آنجا هم باید پاسخگو باشی.».
این تعبیر انسان را به یاد این آیه شریفه از سوره زلزال می‌اندازد که می‌فرماید: «فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ»
تجربه‌کننده دیگری که در اثر تصادف ۴۵ روز در کما بوده در باب مرور زندگی و بازتاب اعمال نکات جالب‌توجه و تکان‌دهنده‌ای را اظهار کرد که صحنه گناهانی که انجام داده بود؛ مثل کاهلی در نماز برایش ایجاد شرمندگی می‌کرد و از طرفی هم نمی‌توانست  منکر این شود که این کارهای ناشایست برای او نیست. نکته طلایی دیگر از این تجربه‌گر این بود که هر لذتی که اینجا گناه است در آنجا عذاب بود؛ مثلاً اگر گناهی با زبان مرتکب شده بود دهانش آتش می‌گرفت، آن هم آتشی درونی نه اینکه کسی او را عذاب کند.
جمع‌بندی
به‌هرحال این برنامه تلویزیونی حاوی نکات ارزشمندی است و با یک پشتوانه علمی - پژوهشی و تحقیقات میدانی که دارد، تلنگر خوبی در جهت یادآوری عالم پس از مرگ و اصول دینی به نام معاد است که می‌تواند تأثیر زیادی در غفلت زدایی از این اصل مهم اعتقادی داشته باشد و مخاطب منصف را به فکر و اندیشه وادار سازد که حقیقتاً پس از دنیا نیز عالم دیگری وجود دارد و همه چیز در مادیات و حواس پنج‌گانه مادی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه عالم دیگری نیز هست که غیبی است و باید به آن معتقد بود.
اعتقاد به معاد و عالم پس از مرگ لازمه اعتقادی یک انسان موحد است ولی متأسفانه باور شایسته و بایسته در این باره از سوی خیلی‌ها وجود ندارد و برخی عملاً اعتقادی به عالم پس از مرگ ندارند؛ هرچند که اسماً مسلمان باشند. برخی هم دچار غفلت می‌شوند ولی در واقع معتقد هستند. کثرت گناهان و بی‌توجهی به عواقب آن که در جوامع مختلف شاهد هستیم؛ مثل حرام‌خوری، مفاسد اقتصادی، گناهان اجتماعی، بی‌عفتی‌ها و مسائلی ازاین‌دست شاهدی بر این مدعاست که لااقل غفلت، مرتکبین این اعمال را فراگرفته است وگرنه کسی که باور داشته باشد که اعمالش ثبت و ضبط می‌شود و باید پاسخگوی آن‌ها باشد سراغ این اعمال ناشایست نمی‌رود.