-سخن از حجاب و انصراف ذهن ها به حجاب بانوان به این معنا نیست که مردها در پوشش هیچ حدودی نداشته و هرنوع لباس و پوششی را در هر زمان و مکانی می توانند استفاده کنند، بلکه شرع مقدس اسلام در این زمینه حدودی را معین کرده است.
حجاب یکی از ضروریات دین اسلام است که آیات و روایات متعددی بر وجوب این حکم الهی دلالت می کند. هرچند لفظ حجاب به معنای مطلق پوشش هم آمده است اما غالباً این لفظ به معنای پوشش خاصِ بانوان مانند چادر، روپوش، چارقد و مثل این ها به کار می رود. البته باید توجه داشت که وقتی از ضرورت حجاب برای زن ها سخن می گوئیم به این معنا نیست که مردها در پوشش آزادند و می‌توانند هرنوع پوششی را در هرکجا و هر زمان بدون هیچ قید و بندی استفاده کنند، بلکه مردها هم باید به نوعی حجاب و پوشش داشته باشند.
حکمت وجوب حجاب چیست؟
انسان آفریده شده تا در سیر تکاملی خود به خدا برسد خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛[1] ما از آنِ خدا هستیم، و به‌سوی او بازمی‌گردیم.» خدای متعال نیز برای رسیدن انسان به این مقصود، احکام و دستوراتی را با عنوان دین برای او فرستاده است. براین‌اساس، دین هر چه که انسان را در سیر تکاملی به‌سوی خدا یاری کند به آن امر کرده و هر چه را که مانع این سیر الی الله بشود از آن نهی می‌کند. وجوب حجاب و حرمت بی‌حجابی هم از این قاعده مستثنا نیست یعنی وجوب پوشش انسان را در مسیر تعالی و تکامل یاری می‌کند و بی‌حجابی و بد پوششی مانع سیر تکاملی اوست؛ یعنی حجاب مصونیت و آرامشی را برای فرد و جامعه ایجاد می‌کند تا در سایه آن انسان به سیر تکاملی خود بدون مانع ادامه دهد. لذا قرآن در فلسفه حجاب می فرماید: «ذَلِكَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ؛[2] این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است». بنا براین اگرچه زن و مرد در نوع و مقدار حجاب متفاوت‌اند اما در اصل فلسفه حجاب مشترک هستند.
حجاب در مردها به چه معناست؟
آنچه از مجموعه دستورات دینی در روایات به دست می‌آید این است که مردان بهتر است تا حد امکان بدن خود را بپوشانند و از پوشیدن لباس‌های تنگ و نازک و لباس‌هایی که سبب شهرت است، اجتناب کنند. در ذیل به چند روایت در این زمینه اشاره می‌شود:
پوشش مناسب لازمه ادب در برابر خداوند
در باب 49 کتاب ارزشمند ارشاد القلوب دیلمی آمده است: روزی پیامبر صلی الله علیه و آله برای سر زدن به گوسفندانی که به چوپانی سپرده بودند از شهر خارج شدند. چوپان بی خبر از آمدن آن حضرت لباس هایش را در آورده و برهنه بود. همین که دید پیامبر به سوی او می آید لباسش را پوشید. پیامبر فرمودند: برو، ما نیازی به چوپانی تو نداریم، مرد پرسید چرا؟ حضرت فرمودند: «إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ لَا نَسْتَخْدِمُ مَنْ لَا يَتَأَدَّبُ مَعَ اللَّهِ وَ لَا يَسْتَحِي مِنْهُ فِي خَلْوَتِه؛[3] ما خاندانی هستیم که کسی را که حتی در خلوت با خدایش رعایت ادب نکند استخدام نمی‌کنیم.» پیامبر می‌خواست به او بفهماند که اگر قرار بر رعایت ادب باشد و عریان شدن بی‌ادبی است، خدای متعال بر این رعایت اولویت دارد و باید اول در پیشگاه او مودب بود.
پوشش مناسب لازمه ادب در برابر خلق خدا
در برخی از روایات به نحوۀ نشستن مردان اشاره شده است که خود نشان‌دهنده اهمیت اسلام به مسئله آداب اجتماعی است. ادب اجتماعی به معنای رعایت ادب در برابر خلق خدا و احترام به ایشان است. حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: «لَیسَ لِلرَّجُلِ أَنْ یکشِفَ ثِیابَهُ عَنْ فَخِذَیهِ وَ یجْلِسَ بَینَ قَوْمٍ؛[4] بر مرد شایسته نیست که لباس او کنار رود تا ران‌هایش معلوم گردد و در این حال در میان قوم خود بنشیند».
مردها چه بپوشند و چه نپوشند؟
در روایات درباره نوع پارچه مناسب برای لباس نیز اشاراتی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت مسئله پوشش در مردان است. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمودند: «عَلَيْكُمْ بِالصَّفِيقِ مِنَ الثِّيَابِ فَإِنَّهُ مَنْ رَقَّ ثَوْبُهُ رَقَّ دِينُهُ لَا يَقُومَنَّ أَحَدُكُمْ بَيْنَ يَدَيِ الرَّبِّ جَلَّ جَلَالُهُ وَ عَلَيْهِ ثَوْبٌ يَشِفُّ؛[5] لباس ریزبافت و ضخیم بپوشید، هر که لباسش نازک است دینش نازک است؛ هیچ‌یک از شما هنگامی‌که در پیشگاه الهی برای نماز می‌ایستد، لباس بدن‌نما نپوشید.» در نتیجه، نوع پوشش حتی در دین و ایمان انسان هم اثرگذار است.
مردها لباس زنانه نپوشند!
زن پوشی یا پوشیدن لباس‌های زنانه که در فقه اسلامی یکی از مصادیق لباس شهرت شمرده می شود برای مردان جایز نیست؛ چون سبب خواری و ذلت مرد می‌شود. پس مرد نمی‌تواند لباسی را بپوشد که او را خوار و خفیف کند؛ امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند: «کفَی بِالْمَرْءِ خِزْیاً أَنْ یلْبَسَ ثَوْباً یشْهَرُه؛ [6] برای انسان از نشانه‌های خفت و خواری همین بس که لباسی بپوشد که به آن مشهور شود».
بنابراین، چون انسان موجودی اجتماعی است و باید در همین اجتماع رشد و تکامل یافته و به مقامات الهی و انسانی خود دست یابد ناچار است به دستورات دینی مثل حجاب و پوشش که ریشه در آداب اجتماعی دارند پایبند باشد تا در مسیر تکاملِ خود و دیگران مانع ایجاد نکند، پس مردان همانند زنان ملزم به رعایت حجاب و پوشش هستند هرچند نوع و مقدار این پوشش متفاوت است.
پی‌نوشت:
[1] سوره بقره، آیه 156.
[2] سوره احزاب، آیه 59.
[3] إرشاد القلوب إلى الصواب (للديلمي) ؛ ج1 ؛ ص161.
[4] وسائل الشيعة ؛ ج5 ؛ ص23.
[5] الخصال، ج2 ؛ص 623.
[6] الكافي (ط - الإسلامية)، ج6، ص445.
یکی از حکمت های وجوب حجاب و حرمت بد حجابی در جامعه فراگیرشدن امنیت و آرامش در جامعه است که در سایه آن انسان سیر تکاملی الهی و انسانی خود را بدون وجود مانع ادامه دهد.