اربعین با زیارت اهل بیت علیهم‌السلام و جابر در کربلا آغاز شد و زیارت اربعین نشانه مؤمن گردید تا مؤمنان هرساله خود را به زیارت امام خویش برسانند و اینک زیارت اربعین امام حسین علیه‌السلام بزرگ‌ترین اجتماع مردمی را با عشق به امام رقم زده است تا ان‌شاءالله زمینه‌ساز ظهور باشد.
زیارت اربعین حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام از نشانه‌های مؤمن است و در این سال‌ها جمعیت‌های میلیونی شیعیان در مسیر کربلای حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام در اربعین، یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات بشری را رقم‌زده است.
ازاین‌رو به برخی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تجمع جهانی اربعین اشاره می‌شود:
1. دشمنان اهل‌بیت، از بنی‌امیه تا بنی‌عباس، چنین گمان می‌کردند که با قتل و از سر راه برداشتن ائمه علیهم‌السلام می‌توانند برای خود بقایی داشته باشند؛ ولی امروزه می‌بینیم که نام و یاد و نشان اهل‌بیت علیهم‌السلام روشن‌تر از همیشه می‌درخشد. سیل میلیونی عاشقان حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام تجلی‌بخش این آیه شریفه قرآن است که می‌فرماید: «يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»؛[1] «می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند و حال آنکه خدا گرچه كافران را ناخوش افتد، نور خود را كامل خواهد گردانيد».
آری دشمنان و کافران می‌خواستند نور اهل‌بیت علیهم‌السلام را کم‌فروغ و خاموش کنند؛ ولی خدا آن نور را کامل گردانید و امروزه نه‌تنها شیعیان در اربعین حضور پیدا می‌کنند، بلکه هرساله گزارش‌هایی از حضور سنی‌ها، مسیحیان، آشوریان، صائبی‌ها و... در مراسم اربعین منتشر می‌شود.[2]
2. امام حسن عسکری علیه‌السلام زیارت اربعین را از نشانه‌های مؤمن عنوان فرمود: «عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْخَمْسِينَ وَ زِيَارَةُ الْأَرْبَعِينَ وَ التَّخَتُّمُ فِي الْيَمِينِ وَ تَعْفِيرُ الْجَبِينِ وَ الْجَهْرُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»؛[3] «نشانه‌های انسان مؤمن پنج‌تاست: پنجاه رکعت نماز روزانه (نمازهای واجب و نافله)، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، پیشانی بر خاک نهادن و بسم‌الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن».
علمای بزرگ شیعه بر اساس این روایت، به استحباب زیارت اربعین حکم داده‌اند.[4] اختصاص زیارت اربعین از بین سایر ایام زیارتی حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام، توسط امام عسکری علیه‌السلام و شمردن آن از نشانه‌های مؤمن را شاید بتوان در راستای فرهنگ‌سازی برای یک حرکت دسته‌جمعی توسط شیعیان دانست.
3. یکی از شاخصه‌های زیارت اربعین، مردمی بودن آن است. غالباً این خود مردم هستند که از آغاز تا پایان این سفر نورانی، پای‌کار هستند و با تمام وجود برای برپایی هرچه بهتر آن تلاش می‌کنند. تمام هزینه‌ها و زحمات این سفر، مردمی است و هیچ دولت و حکومتی نمی‌تواند ادعا کند که با بودجه‌های دولتی می‌تواند چین حرکتی را اداره کند. بسیاری از شیعیان، با افتخار، خانه و کاشانه خود را در اختیار زائران اربعین قرار می‌دهند و با جان و دل از آنها پذیرایی می‌کنند.
4. پای‌کار آمدن مردم و همراهی مردم با اهل بیت علیهم‌السلام، مهم‌ترین شاخصه تحقق نظام «امامت» است؛ همان قطعه گمشده‌ای که حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام سال‌ها از نبودن آن گله می‌کرد[5] و ائمه معصوم شیعه علیهم‌السلام برای تحقق حکومت الله به دنبال آن بودند و پای کار نبودن مردم، تنهایی ائمه علیهم‌السلام و غیبت ولی خدا و محرومیت انسان را در پی داشت.
5. نقش مردم در ساماندهی میلیون‌ها زائر اربعین، آن‌هم در کمال عزت و احترام و محبت، می‌تواند رهنمون ما در الگوی مردمی‌سازی ادارۀ جامعه بر اساس این فرهنگ باشد. حرکت بلند اربعین با پای‌کار آمدن مردم و مواسات دسته‌جمعی آنها با عشق به امام و مولای خویش، رزمایش منتظران و مقدمه‌سازان ظهور است که ان‌شاءالله می‌تواند ظهور منجی عالم بشریت را رقم بزند.
اساس کار انبیا و معصومین علیهم‌السلام در تحقق حکومت الهی و برپایی عدالت در جامعه، بر اتحاد مردم و پای‌کار آمدن آنها استوار است؛ امری که هرچند در برهه‌هایی از تاریخ با حضور مردم رقم خورد، ولی با کنار کشیدن مردم به نتیجه نهایی نرسید. سنت زیارت اربعین بار دیگر پای‌کار آمدن مردم را رقم زد و شیعیان نشان داده‌اند که پای امام خویش ایستاده‌اند و خود را آماده ظهور کرده‌اند.
پی‌نوشت:
[1]. صف، 8.
[2]. پایگاه خبری بصیرت، یادداشت 7 ویژگی منحصر به فرد اربعین.
[3]. وسائل الشیعه، ج10، ص373.
[4]. مصباح المتهجد، ص787.
[5]. نهج البلاغه مرحوم دشتی، خطبه 107، ج1 ، ص95.