با توجه به کمال حقیقی انسان، هدف از زندگی، رسیدن به قرب الهی است. دین و زندگی در دنیا، ابزار رسیدن انسان به این مقام و جایگاه است.
معنای‌زندگی از مهم‌ترین مباحثی است که ذهن بشر را به خود مشغول ساخته و در طول تاریخ حیات بشر مطرح بوده است. اغلب اندیشمندانی که از معنای زندگی سخن گفته‌اند، مرادشان یکی از سه مفهوم هدف زندگی، ارزش زندگی و کارکرد زندگی است.[1] مراد از معنای زندگی در این نوشتار، هدف از زندگی است؛ به این معنا که آیا زندگی انسان هدفمند است؟
قرب الهی هدف‌نهایی زندگی
برای آنکه هدف از چیزی دانسته شود، لازم است تا آن شیء به درستی شناخته شود. با بررسی حقیقت انسان روشن می‌گردد، کمال نهایی و هدف نهایی خلقت انسان این است که به خداوند نزدیک شود، اصطلاحاً به قرب الهی برسد.[2] منظور از تقرب به خداوند این است که انسان با اعمال اختیاری و عبادت به مرتبه‌ای برسد که خداوند را بهتر درک کند و خدا را بیابد.[3]
هدف از زندگی در روایات
امام حسین علیه‌السلام در باب هدف از خلقت انسان می‌فرماید: «يا أيُّها الناسُ إنَّ اللهَ واللهِ ما خَلَقَ العِبادَ إلّا لِيَعرِفُوه»؛[4] «همانا به خداوند متعال قسم که خداوند بندگان را خلق نکرد، مگر برای اینکه او را بشناسند». بعضی از مفسرین در تفسیر آیه «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ»؛ «و من جنّ و انس را نیافریدم مگر برای اینکه مرا پرستش کنند» عبادت را به معرفت خداوند تفسیر کرده‌اند.[5]
امام صادق علیه‌السلام با تبیین عبث نبودن خلقت انسان‌ها و بیان هدف خلقت، می‌فرماید: «خَلَقهُم لِیَنفعَهُم و یُوصِلَهم الی نَعیم الاَبد»؛[6] «خداوند انسان‌ها را آفریده است تا به آنها سودی برسد و به بهشت جاودان برسند». طبق این بیان هدف زندگی رسیدن به حیات اخروی و بهشت رضوان است.
نقش دین در زندگی
یکی از مهم‌ترین آثار دین در زندگی، معنابخشی به زندگی است. دین است که هدف زندگی انسان را تبیین می‌کند. دین هدایت‌گر انسان‌ها است. دین با تکیه بر تعالیم وحی الهی و نیز توجه ویژه به سلامت و سعادت و کمال نهایی انسان، رفتارها و نگرش‌هایی را توصیه می‌کند. دین به انسان می‌آموزد که چگونه در تمامی جنبه‌های زندگی به سمت هدف‌نهایی حرکت کنیم. دین روابط میان انسان با خدا و دیگران و طبیعت را به انسان می‌آموزد.[7]
نتیجه اینکه دین و زندگی هر دو ابزار رسیدن انسان به مراتب کمال‌نهایی و قرب‌الهی است.
پی‌نوشت:
[1]. معصومی، محمدهادی، معنای زندگی از نگاه اسلام و بودیسم، ص65.
[2]. ملاصدرا، اسفار، ج9، ص237.
[3]. مصباح یزدی، محمدتقی، نگاهی دوباره به قرب الهی، نشریه معرفت، 1391ش، ص12.
[4]. علامه مجلسی، بحارالانوار، دارالاحیاء التراث، ج23، ص93.
[5]. موسوی قزوینی، الاجتهاد و التقليد، ج1، ص436.
[6]. دفتر تبلیغات اسلامی، نشریه نقد و نظر، ج35، ص15.
[7]. محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمه، ج1، ص494.